تحلیل گفتمان شیخ فضل الله نوری پیرامون مفهوم آزادی در انقلاب مشروطیت

انقلاب مشروطیت در ایران، بعنوان یک نقطه عطف در تاریخ سیاسی کشور علاوه بر تحولات گسترده سیاسی-اجتماعی مفاهیم نوینی همچون عدالت، قانون و آزادی و.. را وارد ادبیان سیاسی ایران نمود. دراین بین «آزادی»، که مفهوم و ابعاد آن همواره در علوم انسانی از چالش برانگیز ترین مباحث علمی بوده، در دوران مشروطیت نیز رهیافت های گوناگونی در مطالعه، معنا، برداشت و ابعاد آن پدید آمد و اندیشمندان و رهبران مذهبی و کنشگران سیاسی کشور، نگاه متفاوتی به این مفهوم اساسی فلسفه سیاسی ابراز داشتند و هرکس بر حسب مبانی فکری خویش و با گرایشی که ملتزم به آن بوده، آزادی را تعریف کرده و برداشت خود از آزادی را بیان می داشت. با این وصف تحلیل گفتمان اندیشمندان مختلف پیرامون مفهوم آزادی می تواند ما را به درک و شناخت دقیقتر از مبانی فکری طیف مربوط به آن اندیشه آگاه تر سازد. بر این مبنا در این مقاله کوشش شده تا گفتمان یکی از شخصیت های برجسته دوران مشروطیت، از طیف علمای مشروعه خواه پیرامون مفهوم و ابعاد «آزادی» یعنی «شیخ فضل الله نوری» مورد تحلیل قرار گیرد. در تحقیق حاضر که به روش تحلیل گفتمان لاکلا و موف به انجام رسیده این نتایج به دست آمد که دال مرکزی گفتمان شیخ فضل الله نوری پیرامون آزادی بحث امنیت، نظم ،ثبات وانسجام فکری واعتقادی وملی جامعه ایران، است و گفتمان وی در خصوص آزادی را پیرامون مفاهیمی همچون«هرج و مرج در کشور و تضعیف در اسلام»، «خطر زوال دین»، «رواج منکرات و مسکرات»، « تعارض مفهوم مدنظر مشروطه خواهان از آزادی  با آموزه های دینی»، «سواستفاده منحرفان» و«از بین رفتن یکپارچگی درکشور» میتوان مفصل بندی نمود.