صداهای خاموش در کشمکش‏ های گفتمانی سده هفتم از دید سعدی در گلستان

در پژوهش حاضر، با مبنا قرار دادن تاریخیت متون ادبی به نمایاندن طبقات برتران و فروتران و همچنین گفتمان‏های جاری زمان و تعارض موجود میان‏ آنها در شبکه قدرت قرن هفتم پرداخته شده است. رخ نمودن شکاف‏هایی میان مفاهیم ناظمان و برهم‏زنندگان نظم، فرایندی است که از پس تغییر جریان قدرت برآمده‏است‏ و پیرو آن، مدلول‏های جدیدی برای دال‏های پیشین در متون شکل گرفته؛ چراکه گفتمان‏ها با تغییر مرکز قدرت دچار دگرگونی و تعارض شده‏اند. رویکرد مقاومتی متن در برابر برخی از گفتمان‏ها و گروه ‏های مقتدر، نشان‏ دهنده وجود قدرت‏های اصلی و همچنین گفتمان‏سازی نوینی در جامعه است. درعین حال، در کشمکش‏های گفتمانی، مطابق با آرمان تاریخگرایی نو، نشان داده شده که چگونه لایه‏ های فرودین یا اقلیت خاموش‏شده جامعه در متون به صدا درمی‏آیند و با این چندصدایی از ابژه‏بودگی به جایگاه سوژ‏گی برمی‏نشینند و گاه خود از طریق همان ایدیولوژی که آنان را در طبقه رعیت جای داده، به تادیب پیشوایان می‏ایستند. جامعه آماری بر کتاب گلستان سعدی استوار است؛ درعین‏حال با توجه به رویکرد بینامتنی، به متون همزمان با آن نیز پرداخته شده؛ روش اتخاذشده در جستار نیز بر مبنای نظریه قدرت و مقاومت فوکو است.