اثر شدت عملیات خاک ورزی و سطوح نیتروژن بر روی برخی از ویژگی‏های خاک در تناوب زراعی ذرت-کلزا-ذرت

این پژوهش به منظور ارزیابی تاثیر عملیات خاک ورزی و سطوح نیتروژن بر روی اسیدیته خاک، وزن مخصوص ظاهری، کربن‏آلی خاک، نیتروژن کل، پتاسیم قابل ‏تبادل و فسفر قابل جذب در تناوب زراعی ذرت- کلزا-ذرت به صورت کرت‏های خرد‏ شده در قالب طرح پایه بلوک‏‏های کامل تصادفی در سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی بخش تحقیقات کشاورزی هسته‏ای سازمان انرژی اتمی ایران در دو سال زراعی (92-1391و 93-1392) انجام پذیرفت. کرت‏های اصلی شامل شخم رایج (گاو‏آهن برگردان‏دار، گاو‏آهن روتاری و ماله) و شخم حداقل (دیسک) و کرت‏های فرعی شامل چهار سطح کود نیتروژن (صفر، 150،50 و 250 کیلوگرم نیتروژن در هکتار) بود. نتایج حاصل از این مطالعه نشان داد که عملیات خاک ورزی در کوتاه مدت (دو سال) تاثیر معنی‏داری بر روی افزایش و یا کاهش میزان کربن آلی خاک نداشت و همچنین اسیدیته خاک، وزن مخصوص ظاهری و میزان نیتروژن کل، پتاسیم قابل ‏تبادل و فسفر قابل جذب در خاک نیز در این آزمایش تحت تاثیر عملیات خاک ورزی قرار نگرفتند. سطوح نیتروژن تاثیر معنی‏داری (05/0≤p) بر روی وزن مخصوص ظاهری، میزان نیتروژن کل، پتاسیم قابل‏ تبادل و فسفر قابل جذب در خاک داشت. کمترین وزن مخصوص ظاهری برای تیمار 250 کیلوگرم نیتروژن در هکتار به دست آمد. بیشترین میزان نیتروژن کل مربوط به سطوح نیتروژن 250 و 150کیلوگرم در هکتار به ترتیب 1036 و 968 میلی‏گرم در کیلوگرم بود. افزایش سطوح نیتروژن باعث کاهش پتاسیم‏ قابل ‏تبادل و همچنین کاهش فسفر قابل‏ جذب در خاک شد به طوری که کمترین میزان پتاسیم قابل ‏تبادل برای سطوح نیتروژن 250 و 150 کیلوگرم در هکتار به ترتیب 127 و 130 میلی‏گرم بر کیلوگرم و میزان فسفر قابل جذب برای این دو تیمار به ترتیب 43/13 و 24/14 میلی‏گرم بر کیلوگرم به دست آمد. افزایش سطوح نیتروژن به واسطه بهبود و افزایش رشد و نمو گیاهان زراعی، افزایش میزان جذب دو عنصر پتاسیم و فسفر به وسیله گیاه را به همراه دارد و متعاقبا میزان پتاسیم‏قابل تبادل و فسفر قابل جذب در خاک کاهش می‏یابد. افزایش رشد ریشه گیاهان زراعی نیز در نتیجه افزایش سطوح نیتروژن باعث کاهش وزن مخصوص ظاهری می‏شود. بر اساس نتایج به دست آمده به نظر می‏رسد برای مطالعه اثر عملیات خاک ورزی بر روی کربن‏آلی و وزن مخصوص ظاهری خاک به بازه زمانی بلند‏تری نیاز باشد.