غیبت ولی در عقد نکاح: ارزیابی دیدگاه های فقهی مذاهب اسلامی

سنت مقدس ازدواج از آغاز تاریخ بشر همواره کم و بیش از اوضاع و احوال محیطی، اجتماعی، دینی و مذهبی متاثر بوده است. یکی از شرایط اساسی ازدواج، از دیدگاه اسلام، اذن ولی دختر منکوحه قلمداد شده، اما در صورت غیبت ولی قریب منکوحه و انتقال ولایت به ولی بعید یا قاضی یا خود دختر، فقهای مذاهب اسلامی اختلاف نظر دارند. چنانچه غیبت ولی، منقطع باشد، یعنی دسترسی به ولی، ناممکن یا دشوار باشد سه راه حل مطرح شده است: انتقال ولایت به ولی بعید، انتقال ولایت به قاضی، و سپردن ولایت به عهده منکوحه ای که بالغ و عاقل است. در صورتی که غیبت غیرمنقطع باشد (امکان دسترسی به ولی میسر باشد) چهار راه حل زیر مطرح شده است: انتقال ولایت به ولی بعید، انتقال ولایت به قاضی، سپردن ولایت به منکوحه و انتقال ندادن ولایت، و انتظار برای بازگشت ولی قریب. در حالت غیبت منقطع ولی، به نظر می رسد راه حل انتقال به ولی بعید با ادله نقلی و عقلی هماهنگ تر باشد و در صورتی که غیبت، از نوع غیرمنقطع باشد بهتر است منتظر بمانند تا ولی قریب برگردد و عهده دار ازدواج شود، به ویژه آنکه در عصر حاضر با وجود سهولت در تردد امکان بازگشت در چنین وضعیتی به آسانی میسر است.