بررسی دیدگاه متخصصین و محققین حوزه گیاهان دارویی در زمینه اولویت های سرمایه گذاری کارآفرینانه بخش خصوصی در توسعه صنعت گیاهان دارویی (مطالعه موردی: استان سیستان و بلوچستان)

گیاهان دارویی از  گنجینه  های طبیعی هر کشوری می باشد و در بهبود سلامت و شاخص های اقتصادی-اجتماعی جوامع تاثیر به سزایی دارد. بحران خشک سالی و کم آبی، توسعه تولید و فرآوری گیاهان دارویی دارای نیاز آبی کم را به عنوان یکی از مهم ترین حوزه های توسعه کشاورزی استان سیستان و بلوچستان معرفی کرده است. با توجه به محدویت منابع مالی دولتی و اهمیت نقش بخش خصوصی، این تحقیق با هدف شناخت اولویت های سرمایه گذاری کارآفرینانه بخش خصوصی در توسعه صنعت گیاهان دارویی استان انجام شد.

از روش تحقیق آمیخته به عنوان رویکردی از روش های کمی و کیفی استفاده شد. جامعه آماری تحقیق، کارشناسان و محققین صنعت گیاهان دارویی استان سیستان و بلوچستان بود که با نمونه گیری گلوله برفی تعداد 10 نفر متخصص گیاهان دارویی برای بخش کیفی و تعداد 30 نفر برای بخش کمی انتخاب شدند. ابزار تحقیق در بخش کمی، پرسشنامه ساختارمندی بود که روایی آن با استفاده از نظر پانل کارشناسان و پایایی آن از طریق آزمون کرونباخ آلفا 0/75 به دست آمد.

27 گیاه دارویی در استان سیستان و بلوچستان، از مزیت نسبی لازم برخوردار می باشند و بخش خصوصی می تواند در 21 حوزه این صنعت سرمایه گذاری نماید. "تدوین برنامه جامع تحقیقات گیاهان دارویی" و "تهیه نقشه سرمایه گذاری و اشتغال در صنعت گیاهان دارویی" از مهم ترین برنامه های زیربنایی توسعه این صنعت بوده و دو برنامه پژوهشی "توسعه بازار و صادرات" و "فرآوری" در اولویت آن قرار دارند. همچنین، هفت گیاه دارویی برتر استان جهت سرمایه گذاری کارآفرینانه بخش خصوصی شامل گز روغن، چای ترش، بنه، کلپوره، سیاه دانه، آنغوزه و شیرین بیان می باشد. از طرفی اولویت های سرمایه گذاری کارآفرینان در توسعه صنعت گیاهان دارویی استان شامل تولید بذور اصلاح شده، ایجاد شبکه بازاریابی و فروش داخلی و افزایش عملکرد تولید در فضای باز می باشد.

با توجه به نتایج تحقیق، به منظور ساماندهی و افزایش بهره وری صنعت گیاهان دارویی استان سیستان و بلوچستان «برنامه جامع تحقیقات گیاهان دارویی»، «نقشه سرمایه گذاری و اشتغال در صنعت گیاهان دارویی»، «برنامه جامع تولید گیاهان دارویی»، «برنامه جامع صادرات گیاهان دارویی»، «برنامه جامع ترویج مصرف گیاهان دارویی» و «برنامه تحقیقاتی ویژه تولید داروهای جدید گیاهی»، باید تدوین و عملیاتی شوند. همچنین پیشنهاد می شود در 10 سال آینده، سرمایه گذاری بخش خصوصی بر ارتقای کمی و کیفی شبکه بازاریابی و فروش بین المللی، تولید بذور اصلاح شده، ایجاد شبکه بازاریابی و فروش داخلی، مدیریت تولید و برداشت از مراتع و تولید گلخانه ای گیاهان دارویی: گز روغن (مورینگا)، چای ترش، بنه، کلپوره، سیاهدانه، آنغوزه و شیرین بیان، متمرکز شود.