تاملی بر حمایت از حق آزادی بیان در رویه دیوان اروپایی حقوق بشر ناظر بر مسدودسازی دسترسی به اینترنت

یکی از حوزه‏ های متاثر از پیشرفت ‏های دهه ‏های اخیر در عرصه فناوری ‏های نوین و به‏ ویژه اینترنت، حق آزادی بیان به ‏مثابه یک حق بنیادین بشری است. پیوند ناگسستنی اینترنت با آزادی بیان به دادخواهی افراد علیه دولت‏ های خود در چارچوب مسایل مرتبط با اینترنت و ازجمله مسدودسازی دسترسی به اینترنت نزد دیوان اروپایی حقوق بشر انجامیده است. مقاله پیش رو بر آن است تا به روش توصیفی تحلیلی و با بهره گیری از داده های کتابخانه ای، رویه دیوان اروپایی حقوق بشر را درباره حمایت از حق آزادی بیان در برابر مسدودسازی دسترسی به شبکه جهانی اینترنت واکاوی کند. این کاوش حاکی از آن است که دیوان ضوابط و سنجه‏ های کلی حاکم بر آزادی بیان ازجمله دامنه و محدودیت‏ های وارد بر آن در چارچوب کنوانسیون اروپایی حقوق بشر را بر پرونده ‏های مرتبط اعمال کرده است. دیوان ممنوعیت کلی و یک پارچه اینترنت و دسترسی به تارنماهای اینترنتی را ناقض حق آزادی بیان به ‏شمار آورده است. در چارچوب محدودسازی دسترسی به اینترنت نیز، بایسته‏ های مندرج در بند سوم ماده 10 را بر پرونده‏ های ذی ربط در این زمینه اعمال کرده است. در این راستا، دیوان بر این باور است که بایسته‏ های قانونی بودن و پیش‏بینی ‏پذیری قوانین محدودکننده اینترنت و دسترسی به آن، ضرورت و تناسب عمل محدودسازی در جامعه مردم‏ سالار و نیز مشروعیت محدودسازی دسترسی به اینترنت برای نیل به اهداف مجازی همچون نظم عمومی و امنیت، بایسته ‏هایی هستند که فقط با اثبات تحقق آن‏ ها، آن‏ هم در پرتو تفسیری مضیق و محدود، می ‏توان دولت ‏ها را از اتهام نقض ماده 10 کنوانسیون مبرا دانست.