بررسی جریان فکری اصلاح گرا در جهان اسلام با تاکید بر افکار و آثار سید رضوان السید احمد

فقه اهل سنت از «انسداد باب اجتهاد» و کلام اهل سنت از جبرباوری اشعری رنج می برد که هر دو در قرن چهارم (هق)، نهادینه شده اند. در قرن بیستم گروهی از اندیشمندان در مصر، الجزایر و مراکش پدیدار شدند که در این دو پارادایم فقهی و کلامی تشکیک نموده اند. آنها قایل به اجتهاد پویا از طریق تاویل در نص، اختیار و ارادهء آزاد انسان، عقلانیت و توجه به مقاصد شریعت و مقتضیات زمانی- مکانی مدرن (این عصری) هستند. علاوه بر متفکران دوره اول اصلاحات  که قایل به مبارزات ضد استعماری علیه تمدن غرب بودند گروهی متاخر از متفکران جهان اهل سنت قایل به تعامل فرهنگی با تمدن غرب هستند، این متفکران تحت تاثیر ناکارآمدی گفتمان "حاکمیت و تکفیر" تلاشی را برای ایجاد مبانی فکری اسلامی جدید شروع کردند. سوال اصلی پژوهش این است راهکار رضوان سید که متعلق به این سنت فکری است برای غلبه بر انسداد فکری و انحطاط جوامع اهل سنت چیست. فرضیه: این دیدگاه  که مستلزم همگرایی با تمدن مدرن جهانی است، در جهت عرفی سازی جامعه دینی، به اصلاحاتی همه جانبه در فقه، حقوق، سیاست و سایر جنبه های زندگی اجتماعی بشر خواهد انجامید.

رضوان سید طرفدار نگاه اصلاح طلبانه و قرار دادن هویت اسلامی در ذیل زندگی این جهان و همراهی مسلمانان با پدیدهء جهانی شدن است.  افکار وی، ناشی از ناتوانی های نظاموارهء عقیدتی- ارزشی- فقهی جوامع سنی است و به سایر مذاهب اسلامی از جمله مذهب تشییع قابل تعمیم نیست. رضوان سید و جریان فرهنگی نومعتزله  بنیادگرایانی هستند که فقط در ریشه ها و رویکردها با بنیادگرایان تکفیری متفاوتند.این مقاله با روش کیفی از نوع تحلیل محتوا نگارش یافته است.