بررسی تغییرات رشدی و تغذیه ای چهار پایه ی جنس پرونوس (Prunus sp) تحت تنش خشکی

سابقه و هدف:

 پایه ها از طریق کنترل رشد رویشی و جذب مواد معدنی پاسخ درختان پیوند شده به تنش خشکی را تحت تاثیر قرار می دهند و بررسی مکانیسم های مورفو-فیزیولوژیکی، معدنی و پاسخ پایه ها تحت تنش خشکی، انتخاب پایه های مقاوم به خشکی را ممکن می سازد. به این منظور آزمایشی با هدف تاثیر تنش خشکی بر برخی پایه های رویشی جنس پرونوس در قالب طرح کاملا تصادفی به صورت فاکتوریل در گلخانه واقع در شهرستان سامان در استان چهارمحال و بختیاری و آزمایشگاه های تحقیقاتی دانشگاه شهرکرد در سال 97-1396 اجرا شد.

قلمه های ریشه دار کادامن، میروبالان، GF677 و GN15 در شرایط گلخانه کشت و به مدت سه ماه نگهداری شدند. تنش خشکی به مدت 40 روز در سه سطح شامل 100، 75 و50 درصد از ظرفیت زراعی روی آن ها اعمال گردید. در این آزمایش سرعت ارتفاع گیاه، وزن خشک، محتوای آب نسبی برگ، کارآیی مصرف آب، نشت الکترولیتی و محتوای عناصر معدنی (فسفر، پتاسیم، کلسیم، منیزیم، آهن و روی) در ریشه و برگ پایه ها ارزیابی شد.

نتایج نشان داد که وزن خشک کل به طور معنی داری تحت تاثیر خشکی کاهش یافت. در اثر محدودیت آب درصد رطوبت برگ و وزن مخصوص برگ کاهش یافت، اما نسبت سطح برگ و سطح مخصوص برگ افزایش یافت. همچنین، تحت تاثیر خشکی بیشترین کاهش سرعت رشد در پایه های کادامن و میروبالان رخ داد ولی در پایه GN15 تغییر معنی داری مشاهده نشد. در اثر تنش خشکی محتوای نسبی آب برگ کاهش و نشت الکترولیت ها افزایش یافت و نشت الکترولیتی در پایه میروبالان بیش از سایر پایه ها بود. با افزایش شدت تنش خشکی میزان کارایی استفاده از آب در پایه کادامن کاهش، اما در دو پایه GF677 و GN15 افزایش یافت. در حالی که تغییر معنی داری از این نظر در پایه میروبالان مشاهده نشد. تنش خشکی باعث کاهش مواد معدنی (فسفر، پتاسیم، کلسیم و منیزیم) در ریشه و برگ پایه ها گردید. بیشترین میزان کاهش غلظت عناصری مثل پتاسیم، کلسیم، فسفر و آهن در پایه های میروبالان و کادامن رخ داد.

همه پایه های مورد آزمایش به طور معنی داری تحت تاثیر تنش خشکی از جمله کاهش رشد قرار گرفتند اما میزان و مکانیسم مقاومت پایه ها در برابر این تنش متفاوت بود. به طوری که برخی پایه ها با استفاده بهتر از آب در دسترس و جذب کارآمدتر عناصر غذایی، توانایی بیشتری در حفظ فعالیت های زیستی خود در مقابله با شرایط کم آبی داشته و در مقابل پایه های دیگر مقاومت کمتری در برابر تنش خشکی از خود نشان دادند و آسیب مشاهده شده در آن ها در مقایسه با سایر پایه ها بیشتر بود.