بررسی اثربخشی بسته آموزشی انگیزشی-دلبستگی به مدرسه بر فرسودگی تحصیلی و ازخودبیگانگی تحصیلی دانش آموزان دختر پایه دهم متوسطه

فرسودگی تحصیلی به‌منزله سندرمی روان‌شناختی و بیگانگی تحصیلی به‌عنوان عوامل مهم در کاهش مشارکت در فرایندهای آموزشی نقش دارند؛‌ ازاین‌رو، پژوهش حاضر با هدف بررسی اثربخشی بسته آموزشی انگیزشی-دلبستگی به مدرسه بر فرسودگی و ازخودبیگانگی تحصیلی دختران پایه دهم شهر اصفهان انجام شد.

روش پژوهش نیمه‌آزمایشی با طرح پیش‌آزمون، پس‌آزمون و پیگیری سه‌ماهه با گروه گواه بود. جامعه آماری پژوهش را دانش‌آموزان دختر پایه دهم شهر اصفهان در سال تحصیلی 99-1398 تشکیل دادند. برای انتخاب نمونه به‌روش نمونه‌گیری در دسترس 36 نفر که حاضر به شرکت در مطالعه شدند، به‌صورت ‌تصادفی در گروه آزمایش و گروه گواه قرار گرفتند (هر گروه هیجده ‌نفر). ابزارهای پژوهش پرسش‌نامه‌ فرسودگی تحصیلی (سالملا-آرو و ناآتانن، 2005) و پرسش‌نامه ازخودبیگانگی تحصیلی (دیلون و گروات، 1976) بود. گروه آزمایش به‌مدت ده جلسه نود دقیقه‌ای، هفته‌ای دو بار آموزش بسته انگیزشی-دلبستگی به مدرسه را دریافت کرد؛ اما برای گروه گواه هیچ مداخله‌ای ارایه نشد. تحلیل داده‌ها در نرم‌افزار آماری SPSS نسخه 25، با استفاده از آزمون تی مستقل، تحلیل واریانس با اندازه‌گیری مکرر و آزمون تعقیبی بونفرونی صورت گرفت. سطح معناداری آزمون‌ها 0٫05 در نظر گرفته شد.

نتایج نشان داد، در متغیر فرسودگی تحصیلی، اثر اصلی گروه (0٫023=p)، اثر اصلی زمان (0٫001>p) و اثر متقابل گروه و زمان (0٫001>p) معنادار بود. در متغیر ازخودبیگانگی تحصیلی نیز اثر اصلی گروه، اثر اصلی زمان و اثر متقابل گروه و زمان، معنادار بود (0٫001>p). همچنین در گروه آزمایش در متغیرهای فرسودگی تحصیلی و ازخودبیگانگی تحصیلی، تفاوت میانگین‌های مراحل پیش‌آزمون-پس‌آزمون و پیش‌آزمون-پیگیری معنا‌دار بود (0٫001>p)؛ اما تفاوت میانگین متغیرهای فرسودگی تحصیلی و ازخودبیگانگی در مراحل پس‌آزمون-پیگیری معنا‌دار نبود که تداوم اثر مداخله را در مرحله پیگیری نشان می‌دهد (به‌ترتیب 0٫653=p، 0٫077=p).

براساس نتایج پژوهش نتیجه گرفته می‌شود که بسته آموزشی انگیزشی-دلبستگی به مدرسه بر کاهش مشکلات روان‌شناختی از جمله فرسودگی تحصیلی و ازخودبیگانگی تحصیلی دانش‌آموزان اثربخش است.