مقایسه حکایت ابراهیم ادهم بر لب دریا بر اساس نظریه اضطراب تاثیر و بدخوانی خلاق در حکایات عطار نیشابوری و مولانا

اضطراب تاثیر و بدخوانی خلاق، دو نظریه ادبی است که هارولد بلوم آن ها را راجع به تاثیر و تاثرات شاعرانه مطرح می کند. پژوهش پیش رو می کوشد با بومی سازی نظریه غربی، به روش اسنادی و تحلیلی به مقایسه حکایت ابراهیم ادهم بر لب دریا بر اساس نظریه اضطراب تاثیر و بدخوانی خلاق در حکایات عطار و مولانا بپردازد. بررسی ها نشان می دهد مولانا برای رهایی از دلهره اجتناب نا‎پذیر قرار گرفتن در سایه عطار به تکاپو می‎افتد اثر خود را به شگردهایی خلاقانه مجهز کند تا آن را از آن خود کند و با طرزی نو به آفرینش‎گری‎هایی در ارایه بیان مطالب عرفانی بپردازد به شکلی که به اثر خود هویتی جدید داده و آن را به استقلال برساند؛ نمادسازی، بهره گیری به‎جا از اصطلاحات عرفانی، به کارگیری متمایز عناصر داستانی برای پرورش مطالب عرفانی، کاربست صنایع ادبی برای عمق بخشیدن به مضمون و معانی صوفیانه، تاکید بر کرامت اولیا در جهت بزرگداشت مرشد طریقت و توجه به صنعت التفات، شگردهایی است که مولانا ناخودآگاهانه با تمسک به آن ها تلاش دارد به برتری جویی کلامی پرداخته و اثری متفاوت ارایه کند. نتیجه تحقیق نشان می دهد که مولانا عمیقا موید عطار و مفتخر به تاسی از اوست؛ بنابراین، با وجود بازخوانی خلاقانه و دستیابی به عینیت مستقل در برخی مواضع، با تکرار ویژگی های سبکی فکری عرفانی عطار، تسلیم پدر می شود و در نهایت روایت عطار پدر در هییتی جوان تر و متفاوت تر از پیش در روایت مولانای پسر ظاهر می شود.