تحلیلی بر چالش ها و راهبردهای توسعه ی پایدار منطقه ای با رویکرد آینده پژوهی (مطالعه موردی: منطقه آزاد ارس)

امروزه ضعف در ساختارهای اقتصادی، اجتماعی، سیاسی و مدیریتی موجبات بروز انواع چالش ها در شهرها و مناطق گوناگون گردیده است که این امر محرک های تاثیرگذار اساسی در عدم دست یابی به توسعه پایدار را شکل داده است. بنابراین بهره گیری از رویکردهای نوین در راستای شناسایی انواع چالش ها و آینده پژوهی آن ها و هم چنین، کاربست برنامه ریزی استراتژیک به منظور دست یابی به پایداری و توسعه پایدار ضرورتی اجتناب ناپذیر می باشد. در این راستا، هدف از این پژوهش آینده پژوهی چالش های منطقه آزاد ارس در راستای دست یابی به توسعه پایدار و ارایه راهکارهایی در جهت بهبود وضعیت موجود و آینده منطقه می باشد. روش پژوهش در این مطالعه کاربردی با ماهیت آینده نگاری بوده که به منظور تجزیه و تحلیل داده ها از روش تحلیل اثرات متقاطع در نرم افزار MICMAC استفاده شده است. هم چنین، داده های این پژوهش با بهره گیری از روش دلفی نخبگان و مدیران شهری گردآوری شده است. نتایج پژوهش حاکی از آن است که آینده چالش های پیش روی توسعه پایدار منطقه آزاد ارس به شدت تحت تاثیر ضعف مدیریت و نبود برنامه مشخص برای توسعه آن ها (عدم بهره مندی از الگوهای نوین مدیریتی همچون حکمروایی و مدیریت دانش بنیان)؛ ضعف نهادهای مالی - پولی؛ و وجود محدودیت های قانونی برای توسعه کالبدی بخش صنعت در وسعت زیادی از منطقه مصوب به دلایل مناسب بودن این زمین ها برای کشاورزی قرار خواهد گرفت. هم چنین، نتایج ارزیابی پایداری/ناپایداری منطقه بر اساس چالش های مورد مطالعه حاکی از آن است که این چالش ها ناپایدار بوده و می توان با برنامه ریزی استراتژیک و توسعه خلاق و واقع نگر بر اساس پارادایم آینده نگر از راه بازتعریف نقش و جایگاه منطقه آزاد ارس در عرصه ملی و بین المللی و ارتقای نقش ها و عملکردها به توسعه پایدار منطقه نایل آمد.