مهاجرت نسخ خطی ایران به دربار عثمانی در دوره صفوی و سرنوشت آنها
سده دهم هجری نقطه اوج خروج نسخ خطی از ایران به قلمرو عثمانی بوده است. علت آن از طرفی علاقه مندی سلاطین عثمانی به ادبیات فارسی و از سوی دیگر، معلول جنگ ها و مراودات سیاسی گسترده صفویان و عثمانیان بود. جنگ ها به غارت کتابخانه های آذربایجان، و سیاست صلح طلبی صفویان به پیشکش کردن کتاب ها به سلاطین عثمانی انجامید. این مقاله با بهره گیری از مطالعات نسخه شناختی، روند راهیابی کتاب های ایرانی به کاخ توپقاپی از اواخر سده نهم تا افول صفویان در آغاز سده دوازدهم می پردازد. مهم ترین مطلب در این پژوهش، شیوه های مختلف مهاجرت دست نویس ها و رابطه میان خروج آنها و ارتباطات سیاسی صفویان و عثمانیان است. می توان گفت که از زمان جنگ چالدران در 920ق تا معاهده صلح 998ق که مصادف با تفوق نظامی دولت عثمانی بود، بیشترین حجم نسخه ها از ایران خارج شده است. از ابتدای سده یازدهم، با پیروزی های صفویان، خروج کتاب از ایران به عثمانی تقریبا متوقف گردید، اگرچه جنگ های محدود و فتح برخی شهرهای مرزی توسط عثمانیان منجر به غارت کتابخانه ها از جمله آستانه شیخ صفی الدین می شد.
پرداخت حق اشتراک به معنای پذیرش "شرایط خدمات" پایگاه مگیران از سوی شماست.
اگر عضو مگیران هستید:
اگر مقاله ای از شما در مگیران نمایه شده، برای استفاده از اعتبار اهدایی سامانه نویسندگان با ایمیل منتشرشده ثبت نام کنید. ثبت نام
- حق عضویت دریافتی صرف حمایت از نشریات عضو و نگهداری، تکمیل و توسعه مگیران میشود.
- پرداخت حق اشتراک و دانلود مقالات اجازه بازنشر آن در سایر رسانههای چاپی و دیجیتال را به کاربر نمیدهد.