ارزیابی روند تغییرات بیابان زایی در کاربری های مختلف حوضه گاوخونی با استفاده از روش تحلیل بردار تغییر

بیابان زایی یکی از بزرگ ترین تهدیدهای حال حاضر در سراسر دنیاست که در اثر عوامل اقلیمی و فعالیت های انسانی در حال گسترش است. در این راستا، ارزیابی بیابان زایی برای مدیریت عرصه هایی که در معرض بهره برداری نادرست و تخریب قرار دارند، امری ضروری است. در پژوهش حاضر با استفاده از روش تحلیل بردار تغییر به بررسی تغییرات شدت بیابان زایی در کاربری های مختلف حوضه گاوخونی پرداخته شد. بدین منظور در گوگل ارث انجین از محصولات سنجنده مودیس، MOD09A1 در بازه زمانی 1380 تا 1384 و 1395 تا 1399 برای ماه های خرداد و تیر استفاده شد. سپس شاخص های EVI و BSI  برای هر دو بازه زمانی محاسبه و به صورت جداگانه میانگین گیری شد. سپس با استفاده از این دو شاخص و روش تحلیل بردار تغییر، به تعیین بزرگی تغییرات و جهت تغییرات بیابان زایی پرداخته شد. همچنین از محصول MCD12Q1 و استاندارد IGBP برای ارزیابی پوشش سطح زمین و کاربری اراضی استفاده شد. نتایج نشان داد که 52/36% از نواحی از نظر بیابان زایی در وضعیت احیا قرار دارد و 14/29% دچار تخریب شده و 34/34% از منطقه مورد مطالعه دچار تغییر نشده است. همچنین در شمال و بخش هایی از جنوب غرب،  شدت احیا متوسط بوده و در غرب و شمال غرب احیا به شدت افزایش یافته است به طوری که مناطق مرکزی تا جنوب غرب از شدت تخریب بیشتری برخوردارند. این در حالی است که شرق و جنوب منطقه مطالعاتی در اثر خشک شدن تالاب گاوخونی دچار تخریب متوسط شده است. لذا می توان با تمرکز بر روی احیای تالاب و در اختیار قرار دادن حقابه طبیعی، میزان تخریب در نواحی اطراف تالاب را به طور قابل توجهی کاهش داد.