بررسی مولفه های پرشدن دانه نخود (Cicer arietinum L.) با استفاده از مدل دوتکه ای در شرایط قطع آبیاری، کاربرد متانول و تلقیح بذر با کودهای زیستی

به منظور بررسی مولفه های پرشدن دانه نخود با استفاده از مدل دوتکه ای در شرایط قطع آبیاری، کاربرد متانول و تلقیح بذر با کودهای زیستی، آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار در مزرعه ای در روستای پیرالقر اردبیل در سال زراعی 97-1396 اجرا شد. فاکتورهای آزمایش عبارت بودند از: کاربرد متانول در سه سطح (محلول پاشی با آب به عنوان شاهد، کاربرد 20 و 30 درصد حجمی)، کودهای زیستی در چهار سطح (عدم مصرف به عنوان شاهد، کاربرد مزوریزوبیوم سیسری، کاربرد توام میکوریز و مزوریزوبیوم سیسری، کاربرد مزوریزوبیوم سیسری با سودوموناس و میکوریز) و آبیاری در سه سطح (آبیاری کامل به عنوان شاهد، محدودیت شدید آبی یا قطع آبیاری در مرحله گلدهی و محدودیت ملایم آبی یا قطع آبیاری در مرحله شروع غلاف دهی). از مدل خطی دوتکه ایی برای کمی کردن مولفه های مربوط به پرشدن دانه استفاده شد. نتایج نشان داد بیشترین تعداد و وزن گره (به ترتیب 6/11 و 21/13 میلی گرم در بوته)، شاخص سبزینگی (28/50)، سرعت پرشدن دانه (011/0 گرم در روز)، طول دوره و دوره موثر پرشدن دانه (به ترتیب 57/39 و 2/32 روز) و عملکرد دانه (1455 کیلوگرم در هکتار) در شرایط آبیاری کامل و سطوح بالای متانول و کاربرد مزوریزوبیوم سیسری با سودوموناس و میکوریز به دست آمد که از یک افزایش، به ترتیب 237 و 148درصدی تعداد و وزن گره، 17/84 درصدی شاخص سبزینگی، 48/34 درصدی سرعت پرشدن دانه، 38/21 و 3/25درصدی به ترتیب طول دوره و دوره موثر پرشدن دانه، 111درصدی عملکرد دانه در مقایسه با عدم کاربرد متانول و کودهای زیستی در شرایط قطع آبیاری در مرجله گلدهی برخوردار بود. بر اساس نتایج این بررسی به نظر می رسد که تلقیح بذر با کودهای زیستی و محلول پاشی با متانول در افزایش عملکرد، سرعت و طول دوره موثر پرشدن دانه در شرایط محدودیت آبی تاثیرگذار است.