اثرات مکمل سازی پلی اتیلن گلایکول یا بنتونیت سدیم فعال بر مصرف خوراک، علائم حیاتی و فراسنجه های خونی بزهای سانن تغذیه شده با فرآورده های فرعی پسته تحت تنش گرمایی

اخیرا از فرآورده های فرعی پسته به منظور کاهش هزینه های تولید در تغذیه نشخوارکنندگان استفاده می شود. اما تانن ها و ترکیبات فنلی موجود در فرآورده های فرعی پسته به عنوان ترکیبات ضدتغذیه ای، استفاده از این فرآورده فرعی کشاورزی را در جیره نشخوارکنندگان محدود می نمایند. از این رو، متخصصان تغذیه استفاده از ترکیبات متصل شونده به تانن مانند پلی‏اتیلن‏گلیکول در جیره های حاوی تانن بالا را توصیه می کنند. همچنین مشخص شده است که بنتونیت سدیم نیز می تواند به عنوان ماه غیرفعال کننده تانن در تغذیه نشخوارکنندگان مورد استفاده قرار بگیرد. بنابراین، این پژوهش برای ارزیابی تاثیر مکمل سازی پلی‏اتیلن‏گلیکول یا بنتونیت سدیم فعال بر مصرف خوراک، علایم حیاتی، فراسنجه‏ های بیوشیمیایی و هماتولوژی خون بزهای سانن تغذیه شده با فرآورده‎ های فرعی پسته تحت تنش گرمایی کوتاه مدت انجام شد.

تعداد 15 راس بز نر نژاد سانن در قالب یک طرح کاملا تصادفی به سه گروه تیماری اختصاص یافت. این آزمایش برای مدت 30 روز (25 روز برای دوره قبل از تنش گرمایی و 5 روز در شرایط تنش گرمایی) به طول انجامید. در کل دوره آزمایش، جیره ‎های آزمایشی شامل؛ 1- جیره حاوی 30 درصد ماده خشک فرآورده فرعی پسته (گروه شاهد) 2- جیره شاهد مکمل شده با پلی اتیلن گلایکول در سطح 1% ماده خشک جیره (گروه PEG) 3- جیره شاهد مکمل شده با بنتونیت سدیم فعال در سطح 1% ماده خشک جیره (گروه ASB) بودند. برای اندازه گیری مصرف ماده خشک، میزان باقی-مانده خوراک به طور روزانه ثبت شد. برای اندازه گیری اسیدیته شکمبه در روز آخر آزمایش و 2 ساعت بعد از مصرف خوراک صبح اسیدیته مایع شکمبه با pH متر ثبت گردید. برای ثبت علایم حیاتی، تعداد ضربان قلب، تعداد تنفس (در یک دقیقه) و دمای رکتوم در سه روز آخر آزمایش در دوره تنش مورد اندازه گیری قرار گرفتند. همچنین، در روز آخر آزمایش، دو سری نمونه خون (5 میلی‏لیتر) از رگ وداجی تعیین فراسنجه ‏های بیوشیمیایی و خون‎شناسی جمع‎آوری شد. داده ها با استفاده از رویه GLM و نرم افزار SAS 9.1 مورد آنالیز آماری قرار گرفتند.

نتایج آزمایش نشان داد که میزان مصرف خوراک در تیمار شاهد بالاتر بوده است (05/0>P). اسیدیته شکمبه تحت تاثیر تیمارها قرار نگرفت (05/0≤P). از نظر علایم حیاتی، تعداد ضربان قلب و تنفس در تیمار PEG بالاتر از سایر تیمارها بوده است (05/0>P). بین تیمارها از نظر فراسنجه‎ های بیوشیمیایی هیچ اختلاف معنی‏داری مشاهده نشد (05/0≤P). اما از نظر فراسنجه های خون شناسی، غلظت مونوسیت ها، ایوزینوفیل و فیبرینوژن در تیمار PEG کمتر از سایر تیمارها بوده است (05/0>P)، و همچنین فراسنجه های هورمونی نشان دادند که غلظت کورتیزول در این تیمار بالاتر از سایر گروه ها بود (05/0>P).

در مجموع با توجه به داده های حاصل از این پژوهش نتیجه گیری می شود که استفاده از بنتونیت سدیم فعال در جیره های حاوی 30 درصد فرآورده های فرعی برای تغذیه بزهای تحت تنش گرمایی می تواند بدون اعمال اثرات منفی بر فاکتورهای حیایی و رفاه حیوان، تا حدودی سبب افزایش غلظت مونوسیت و تقویت سیستم ایمنی در این حیوانات گردد.