بررسی معنایی پیشوندهای منفی ساز «نا» و «بی» در زبان فارسی رویکرد معنایی - واژگانی لیبر

جستار حاضر در چارچوب نظریه نمود معنایی واژگانی لیبر (2004) به مقایسه بررسی نقش معنایی پیشوندهای منفی‌ساز «نا» و «بی» در فارسی می‏پردازد. پایه‌گذار این نظریه با استفاده از شش مشخصه معنایی، نقش معنایی عناصر واژی ازجمله وندها و عملکرد آن‌ها را در فرایندهای ترکیب، اشتقاق و تغییر مقوله بررسی می‏کند. در این پژوهش داده‌های موردبررسی از نسخه 2 پیکره همشهری استخراج شده‌اند و براساس نوع و معنای مقوله پایه چندمعنایی وندهای «نا» و «بی» موردبررسی قرار گرفته‏اند و با یکدیگر مقایسه می‏شوند. بررسی داده‏های پژوهش حاکی از آن است که معانی متفاوت نفی در کلمات دارای پیشوند «نا» به‌دلیل اصل هم‏نمایگی است. البته، این اصل درمورد برخی از کلمات منفی پاسخ‌گوی معنای حاصل، نیست و برای توجیه معانی منفی این کلمات باید اصل هم‏نمایگی را کنار بگذاریم و به مشخصه‏های معنایی پایه توجه کنیم؛ البته این موضوع درمورد وند «بی» صدق نمی‏کند و معانی حاصل از آن از طریق اصل هم‏نمایگی توضیح داده می‏شود. همچنین، مشخص شد که هر دوی این وندها به‌جز در مواردی معدود، وندهای صفت‏ساز هستند.