مدل سازی رشد جمعیت شته گندم - گل سرخ (Hemiptera: Aphididae)Metopolophium dirhodum در شرایط مزرعه

شته گندم - گل سرخ، Metopolophium dirhodum یکی از مهمترین شته های مزارع گندم و جو بوده و جمعیت آن در مزرعه به سرعت افزایش می یابد. در این مطالعه، سه سری داده مربوط به نوسانات جمعیت شته گندم - گل سرخ در یک مزرعه گندم در ورامین (تهران) در سال های 1378 تا 1380 و دو سری داده در یک مزرعه جو در منطقه الشتر استان لرستان در سال های 1396 و 1397 برای مدل سازی رشد جمعیت این شته استفاده شد. نتایج نشان داد، مدل های نرمال و مربع سکانت هذلولوی نسبت به دو مدل لجستیک و رشد نمایی توصیف بهتری از تغییرات جمعیت شته گندم - گل سرخ در کل فصل برای تمام سری داده ها در مزارع گندم و جو ارایه دادند. مدل های نرمال و مربع سکانت هذلولوی به خوبی با داده های مربوط به تغییرات جمعیت شته گندم - گل سرخ برازش یافتند، توصیف زیستی منطقی از تغییرات جمعیت شته ارایه دادند و یک مبنای آماری قدرتمند برای تجزیه و تحلیل داده های تجربی به دست آمده در این تحقیق بودند. پراسنجه های این مدل ها عبارتند از پیش بینی اندازه اوج جمعیت (Nmax)، پیش بینی زمان اوج جمعیت (tmax) و نرخ تولد سرانه تقریبی که از نظر کاربردی اهمیت دارند. در مجموع نتایج این تحقیق نشان داد که مدل های رگرسیونی نرمال و مربع سکانت هذلولوی با منحنی های فراوانی شته برازش خوبی داشته و می توان توسط پراسنجه های این مدل ها، پراسنجه های مدل مکانیکی را تخمین زد.