اثربخشی تحریک فراجمجمه ای مغز با استفاده از جریان مستقیم الکتریکی همراه با تاثیر روانی رنگ بر افسردگی ناشی از سکته مغزی

 سکته مغزی سومین علت مرگ ومیر و شایع ترین اختلال ناتوان کننده مغز و اعصاب بزرگسالان است. مسایل روانی که بعد از سکته مغزی شایع است، می تواند در رابطه مستقیم با بیماری و آسیب سیستم اعصاب مرکزی یا باعث افت کارایی و آسیب شدید به اعتماد به نفس و حس سالم بودن فرد باشد. شیوع سکته مغزی با بالا رفتن سن افزایش یافته، در مردها بیشتر از زنان و در آفریقایی ها-آمریکایی ها بیشتر از سفیدپوستان است. عوامل خطر آن پرفشاری و افزایش کلسترول خون، سیگار، مصرف بیش از حد الکل و قرص های پیشگیری از بارداری هستند. مشکلات خلقی، به ویژه افسردگی شایع ترین اختلال روانی رایج بعد از سکته مغزی است.

طرح پژوهشی حاضر، از نوع نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون-پس آزمون با گروه کنترل بود. جامعه آماری در این پژوهش شامل تمام بیماران سکته مغزی است که در سال 1396 به مراکز نورولوژی استان یزد مراجعه کرده و حداقل یک سال از زمان سکته آنها گذشته بود که سی بیمار (بیست مرد و ده زن با میانگین سنی 53/38 سال و میانگین زمان پس از سکته 3/91 سال) به شیوه نمونه گیری در دسترس انتخاب و به صورت تصادفی در سه گروه قرار گرفتند. با استفاده از تصاویر MRI و بررسی پرونده بیمار، سالم بودن لوب گیج گاهی مغز اثبات شد (درک کلامی سالم) و تنها بیمارانی در این پژوهش شرکت داشتند که لوب پیشانی آنها دچار ضایعه شده بود و از نظر حرکتی، توانایی حرکت مستقل نداشتند. امتیازهای آزمون افسردگی بک آن ها در در پیش آزمون و پس آزمون مقایسه شد. بیماران گروه اول، ده جلسه تحریک واقعی با رنگ سفید، گروه دوم، ده جلسه تحریک واقعی با رنگ سبز و گروه سوم (کنترل) تحریک ساختگی را در قشر پری فرونتال پشتی جانبی چپ و راست دریافت کرد. تجزیه و تحلیل داده ها در دو سطح توصیفی (میانگین و انحراف معیار) و استنباطی (تحلیل کوواریانس) با استفاده از نسخه 21 نرم افزارSPSS انجام شد.

نتایج تجزیه و تحلیل کوواریانس با حذف اثر پیش آزمون نشان داد که بین نمرات پس آزمون سه گروه، تفاوت معنادار است. به منظور بررسی منشا این تفاوت بین مراحل از آزمون تعقیبی بنفرونی استفاده شد. نتایج نشان داد که بین نمرات پس آزمون گروهی که تحریک ساختگی شدند با دو گروهی که تحریک واقعی نشدند، تفاوت معنادار وجود داشت. همچنین نتایج این آزمون نشان داد بین نمرات پس آزمون گروهی که تحریک واقعی را با رنگ سفید دریافت کرده بود، با گروهی که تحریک واقعی با رنگ سبز را دریافت کرده بودند، تفاوت معناداری وجود داشت. نتایج نشان داد که افسردگی بیمار، پس از درمان تحریک واقعی با رنگ سبز محیطی (P< 0/001) و پس از درمان تحریک واقعی با رنگ سفید محیطی (P< 0/001) نسبت به درمان ساختگی با رنگ سفید محیطی کاهش معناداری داشت. همچنین نتایج نشان داد رنگ محیطی سبز بیشتر از رنگ سفید افسردگی را در بیماران کاهش داد.

به نظر می رسد تحریک الکتریکی مستقیم می تواند در برنامه توان بخشی بیماران سکته مغزی استفاده شود. منتها در تحریک الکتریکی همراه با رنگ سبز محیطی میزان بهبود بیش از رنگ سفید بود.