بررسی تحولات تصاویر سیمرغ با نگاهی به آثار صناعی ساسانی و صفوی

نمادگرایی یکی از ابزارهای بیان تصویری و انتقال مفاهیم در آثار صناعی ایرانی بوده است. از جمله عناصر نمادینی که در هنر ایرانی جلوهگری میکند نقش سیمرغ است. سیمرغ جانوری است اسطورهای که نماد و نماینده اهورایی و ایزدی و نیک بختی است. ادوار تاریخی ساسانی و صفوی بهعنوان دو دوره تاریخی درخشان از نظر فرهنگی و هنری یکی در تاریخ ایران پیش از اسلام و دیگری در ایران اسلامی، دو عصر طلایی برای مطالعه حضور این نقش در هنر و فرهنگ ایرانی محسوب میشوند. هدف از این تحقیق، بررسی نقوش سیمرغ به تصویر درآمده در آثار صناعی باقیمانده از ادوار ساسانی و صفوی است که این مهم با جمع-آوری اطلاعات کتابخانه ای و نیز دستهبندی و تجزیه و تحلیل تصاویر در جداول به دست آمده است و در پایان پاسخ به این پرسش است که تصاویر سیمرغ در هنر دوره صفوی چه تغییراتی از نظر ظاهری نسبت به دوره ساسانی داشته است و تشابه و تفاوت آنها در چیست؟ سیمرغ همواره شخصیت الهی و مثبت خود را چه در فرهنگ ایرانی پیش از اسلام- در عهد ساسانی- و چه در دوران اسلامی- در عهد صفوی- حفظ کرده و تنها باکمی چرخش، و با کمترین تفاوت در معنی و مفهوم حضوری پویا، در متون اساطیری، حماسی و دینی ساسانی و همچنین متون عرفانی ایران اسلامی داشته است.