موانع تاریخی، اجتماعی و فرهنگی شکل گیری اعتماد تعمیم یافته در جامعه ایران در تاریخ معاصر

اعتماد مهم ترین مولفه نظم اجتماعی و لازمه زندگی اجتماعی است و اعتماد تعمیم یافته هم از لوازم روابط اجتماعی و توسعه و پیشرفت در جوامع پیچیده و مدرن امروزی. در ایران اما پژوهش ها نشان می دهد که میزان اعتماد تعمیم یافته پایین و نیز در حال کاهش است. این پژوهش با روشی توصیفی - تحلیلی، پس از طرح مباحث نظری، در صدد پاسخ گویی به علل و ریشه های تاریخی، فرهنگی و اجتماعی عدم شکل گیری و گسترش اعتماد تعمیم یافته در جامعه ایران و نیز عوامل کاهش آن برآمده است. یافته های پژوهش نشان می دهد که مجموعه ای از عوامل تاریخی، فرهنگی و اجتماعی در این امر نقش داشته اند. عللی چون استبداد طولانی مدت، تجددگرایی و مدرنیزاسیون بدون توجه به فرهنگ بومی، ساخت عمودی و آمرانه قدرت و تلاش های ناکام برای اصلاحات در ساختار سیاسی از مهم ترین موانع تاریخی؛ ساخت فرهنگی نامناسب، دورویی و نفاق، فرهنگ سیاسی مشارکت گریز و تبعی و جریان تغییر ارزش ها و با ارزش شدن ثروت از مهم ترین موانع فرهنگی؛ و بی توجهی به بعد نرم افزاری و اجتماعی توسعه، ضعف نظام حکم رانی، ترکیب جمعیتی متنوع و رقابت های شدید قومی، نابرابری های گسترده، فساد در بدنه قدرت و سطح پایین سرمایه اجتماعی برون گروهی از مهم ترین موانع اجتماعی شکل گیری اعتماد تعمیم یافته در جامعه ایران در دوران معاصر بوده اند.