تحلیل گرافیکی پایداری عملکرد دانه برای گزینش لاین های امیدبخش برترجو (.Hordeum vulgare L) در مناطق معتدل

مطالعه برهمکنش ژنوتیپ و محیط، سازگاری و پایداری عملکرد دانه ارقام در شرایط مختلف محیطی از اهمیت ویژه ای در برنامه های به نژادی  جو برخوردار است. به منظور ارزیابی سازگاری و پایداری عملکرد دانه لاین های امیدبخش جو، آزمایشی با 19 لاین همراه با رقم شاهد به رخ طی دو سال زراعی (1395 تا 1397) در هشت ایستگاه تحقیقاتی (کرج، ورامین، نیشابور، مشهد، بیرجند، زرقان، یزد و اصفهان) در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار اجرا شد. تجزیه واریانس مرکب داده ها انجام شد و سپس جهت ارزیابی سازگاری و پایداری ارقام و لاین ها از روش چند متغیره GGE بای پلات استفاده شد. میانگین عملکرد دانه ژنوتیپ های جو در مجموع تمام مکان های مورد بررسی، در دامنه ای بین 5208 تا 5870 کیلوگرم در هکتار قرار داشت. بر اساس نتایج حاصل از روش GGE بای پلات، سهم مولفه اصلی اول از تغییرات کل 16/30 و سهم مولفه اصلی دوم 22/28 درصد و این دو مولفه در مجموع حدود 38/58 درصد از کل تنوع موجود را توجیه کردند. ژنوتیپ های مناسب در هر ابرمحیط با استفاده از بای پلات چند ضلعی شناسایی شدند. نتایج نشان داد که محیط کرج به شرایط محیط مطلوب نزدیک تر بود. بررسی همزمان سازگاری و عملکرد ژنوتیپ ها با استفاده از بای پلات مختصات محیط متوسط نشان داد که ژنوتیپ G7 جزء ژنوتیپ های برتر از نظرعملکرد و دارای سازگاری بالا بود. در مجموع بر اساس نتایج این تحقیق، ژنوتیپ G7 ژنوتیپ مطلوب بوده و نزدیک ترین ژنوتیپ ها به آن ژنوتیپ های G5، G13، G20 و G4 بودند. لاین های امیدبخش جو مورد ارزیابی از عملکرد دانه بالا، سازگاری عمومی و پایداری مطلوب در مناطق معتدل کشور برخوردار بودند. از بین این ژنوتیپ ها می توان لاین یا لاین های امیدبخش را پس از بررسی در آزمایشات تحقیقی ترویجی در مزارع کشاورزان مناطق معتدل کشور که در مقایسه با ارقام شاهد عملکرد بالا و خصوصیات مطلوبی داشته باشند، برای نام گذاری و معرفی گزینش نمود.