بررسی فعالیت و تاثیر شرکت های انگلیسی و روسی در ایالت فارس در دوره قاجار

تحولات سده های هیجدهم و نوزدهم میلادی اروپا، موجب توسعه تجارت جهانی شد و رقابت کشورهای قدرتمند برای به دست آوردن بازارهای جدید و تهیه مواد اولیه، گسترش پیدا کرد؛ در این شرایط، ایران به لحاظ موقعیت جغرافیایی و سیاسی مورد توجه بریتانیا و روسیه قرار گرفت و روابط ایران با آن دو کشور افزایش یافت. به علت موقعیت خاص ایالت فارس که بخش عمده ای از سواحل خلیج فارس را شامل می شد و راه های تجاری پس کرانه ای را در اختیار داشت، نمایندگی شرکت های خارجی و نیز کنسولگری دولت هایی از جمله بریتانیا و روسیه در این ایالت حضور پیدا کردند. در این مقاله به فعالیت‎ شرکت های تجاری انگلیس و روس و تاثیر این این شرکت ها در ایالت فارس پرداخته می شود. شرکت هایی چون زیگلر، گری پال، دیوید ساسون، شرکت کشتیرانی تجار و تجاری روسی، مجتمع بازرگانی ایران و روسیه و تجارتخانه نیکلا آواغینیانس در حوزه این بررسی قرار می گیرند.یافته های پژوهش نشان می دهد، تنوع فعالیت تجاری شرکت های خارجی در خدمت تامین نیازهای دو قدرت بریتانیا و روسیه در عرصه بازارهای جدید و تهیه مواد اولیه بود، همچنین صادرات اقلام مهم از جمله گوسفند، روغن حیوانی، پوست گوسفند و بره آثار منفی در جامعه به همراه داشت که از آثار آن گرانی گوشت و اعتراض مردمی نسبت به آن است. تجار ایرانی به منظور مقابله با شرکت های خارجی به تاسیس کمپانی و شرکت های داخلی روی آوردند ولی در نهایت کارشکنی بانک شاهنشاهی و مداخلات بیگانگان، امکان ورود ایران به بازارهای خارجی و توسعه شرکت های تجاری داخلی را مهیا نکرد.