بررسی امکان تفکیک ژنوتیپهای چغندرقند از نظر مقاومت به ویروس زردی نکروتیک رگبرگ چغندرقند (beet necrotic yellow vein virus) بر اساس علائم فنوتیپی در شرایط گلخانه

عامل اصلی بیماری ریزومانیا، ویروس خاک برد زردی نکروتیک رگبرگ چغندرقندBeet necrotic yellow vein virus (BNYVV)  است. عملی‏ترین و موثرترین اقدام کنترلی برای این بیماری استفاده از ارقام مقاوم است. در این تحقیق، از دو روش مختلف برای بررسی مقاومت در ریشه و برگ ارقام شریف، دوروتی، آریا، سینا، ایزابلا، پیرولا، لودوینا و بریجیتا در شرایط گلخانه استفاده شد. بذر این ارقام در خاک سالم (جهت مایه زنی مکانیکی برگ ها) و آلوده (در قالب طرح کاملا تصادفی جهت ارزیابی آلودگی ریشه ها) کشت شدند. نتایج تجزیه واریانس داده های گلخانه ای و آزمایشگاهی نشان داد که ازنظر آماری بین ارقام در صفات میزان غلظت ویروس (بر اساس آزمون الایزا) و درصد آلودگی ریشه گیاه چه ها اختلاف معنی دار وجود دارد؛ به طوری که رقم حساس شریف با میانگین آلودگی (70/59 درصد) با بیشترین غلظت ویروس (0/93) و در مقابل دو رقم پیرولا و ایزابلا با میانگین آلودگی (21/47 درصد)، کمترین غلظت ویروس (0/2) را در ریشه چه ها نشان دادند. در این بررسی (مزرعه و گلخانه) بر اساس روش مولکولی واکنش زنجیره ای پلیمراز چندگانه با رونویسی معکوس به غیراز BNYVV ویروس دیگری ردیابی نشد و تیپ این ویروس A و با توالی یابی اسیدآمینه های ژن کدکننده پروتیین P25، تتراد آن A67CHG70 تشخیص داده شد. نتایج مایه زنی مکانیکی ویروس (روش دوم) روی برگ گیاه چه های ارقام ذکر شده نشان داد که 10 روز پس از مایه زنی، علایم به صورت نقاط کلروز و نکروز روی برگ همه ارقام ظاهرشده و از این نظر بین ارقام مقاوم و حساس تفاوتی وجود ندارد. مایه زنی مکانیکی برگ های چغندرقند منجر به بروز علایم موضعی مستقل از ژنوتیپ شد که نشان می دهد، ژن های مقاوم باعث ایجاد مقاومت در ریشه می شوند اما این ژن ها در برگ ها فعال نبوده و موجب بروز مقاومت نمی گردند. درنتیجه بر اساس این روش در مرحله گیاه چه ای از نظر فنوتیپی، امکان تفکیک ژنوتیپ های حساس و مقاوم نسبت به این ویروس نبود. لذا مناسب ترین روش، تعیین غلظت این ویروس پس از دو ماه در ریشه چه ها می باشد.