بررسی اصل امتناع ترجیح/ترجح بلامرجح در فلسفه اپیکوریان و رواقیان

اصل امتناع ترجح بلامرجح و امتناع ترجیح بلامرجح از مهمترین اصول در فلسفه اسلامی هستند که بحث و مناقشه بسیاری درباره آنها وجود دارد و مطالعه آنها میتواند بسیاری از مسایل فلسفه اسلامی را روشنتر کند. هدف این مقاله بررسی اصول امتناع ترجح بلامرجح و امتناع ترجیح بلامرجح در فلسفه اپیکوریان و رواقیان است. این دو اصل کاربردهای بسیار متنوعی در این دو مکتب فلسفی دارند و در مباحث اخلاقی و معرفتشناختی و فیزیکی از آنها استفاده میشود. رواقیان اصل امتناع ترجح بلامرجح را بطور کامل پذیرفته‌اند و اصل امتناع ترجیح بلامرجح را نیز قبول کرده و آن را مبتنی بر اصل امتناع ترجح بلامرجح میدانند. ترجیح بلامرجح در نظر رواقیان منجر به وجود حرکت بیعلت میشود. اپیکوریان اصل امتناع ترجح بلامرجح را در حوزه بزرگ‌مقیاس (macroscopic) یا اجسام و رویدادها میپذیرند و در حوزه کوچک‌مقیاس (microscopic) یا اتمها آن را دست‌کم در یک مورد، یعنی انحراف اتمها، نقض میکنند. اپیکوریان اصل امتناع ترجیح بلامرجح را پذیرفته و ترجیح بلامرجح را بطورکلی ممکن میدانند؛ اگرچه در برخی موارد آن را قبیح و در برخی موارد آن را جایز میشمارند. آنها ترجیح بلامرجح را نمونه اعلای آزادی اراده و اختیار در انسان در نظر میگیرند.