اثربخشی آموزش الگوی خودنظارتی بر بهبود فرسودگی و درگیری تحصیلی دانش آموزان دارای اضطراب تحصیلی

اضطراب در محیط آموزشی ازجمله متغیرهایی است که به توجه ویژه‌ای نیاز دارد و به‌نظر می‌رسد، آموزش دانش‌آموزان دارای اضطراب تحصیلی نقش مهم‌تری در کنترل آن دارد؛ ازاین‌رو پژوهش حاضر با هدف بررسی اثربخشی آموزش الگوی خودنظارتی بر بهبود فرسودگی و درگیری تحصیلی دانش‌آموزان دارای اضطراب تحصیلی صورت گرفت.

روش این پژوهش نیمه‌آزمایشی با طرح پیش‌آزمون و پس‌آزمون با گروه گواه بود. جامعه آماری پژوهش را تمامی دانش‌آموزان دختر مقطع اول متوسطه دارای اضطراب تحصیلی، در شهرستان تهران در سال تحصیلی 99-1398 تشکیل دادند. پس از اخذ مجوزهای لازم، اطلاعیه‌ای مبنی‌بر شرکت در پژوهش در مدرسه شهدای (منطقه هیجده) شهر تهران توزیع شد. سپس برای افراد داوطلب شرکت در پژوهش، مقیاس اضطراب امتحان (ساراسون، 1977) اجرا شد. از بین داوطلبان، افرادی که نمره اضطراب آن‌ها بیشتر از حد متوسط بود، 24 نفر به‌صورت دردسترس و هدف‌مند به‌عنوان نمونه پژوهش انتخاب شدند و به‌طور تصادفی در دو گروه گواه و آزمایش قرار گرفتند (هر گروه دوازده نفر). ابزارهای دیگر پژوهش، پرسشنامه تجدیدنظرشده فرسودگی تحصیلی مسلش (شایوفلی و همکاران، 2002) و پرسشنامه درگیری تحصیلی (زرنگ، 1391) بود. برای گروه آزمایش بسته آموزشی ده‌جلسه‌ای الگوی خودنظارتی ارایه شد؛ اما برای گروه گواه مداخله‌ای ارایه نشد. تحلیل داده‌ها در دو مرحله پیش‌آزمون و پس‌آزمون با استفاده از روش تحلیل کوواریانس چندمتغیره (مانکووا) در نرم‌افزار SPSS نسخه 25 در سطح معناداری 0٫05 صورت گرفت.

نتایج نشان داد، بعد از حذف اثر نمرات پیش‌آزمون، در پس‌آزمون بین گروه‌های آزمایش و گواه در متغیرهای خستگی تحصیلی، ناکارآمدی تحصیلی و درگیری تحصیلی تفاوت معناداری وجود داشت (0٫001>p)؛ اما در بی‌علاقگی تحصیلی تفاوت معنادار مشاهده نشد (0٫094=p).

یافته‌های این پژوهش بر کارایی الگوی خودنظارتی در بهبود افسردگی و درگیری تحصیلی دانش‌آموزان دارای اضطراب تحصیلی تاکید دارد. درواقع کاربست این الگوی آموزش موجب بهبود متغیرهای خستگی تحصیلی، ناکارآمدی تحصیلی و درگیری تحصیلی می‌شود.