بررسی های تطبیقی شهادت در امور قضایی از دیدگاه فقهای مذاهب اسلامی

فقه اسلامی در دوره های مختلف مظهری از مظاهر عنایت امت اسلامی به شریعت است؛ شریعتی که مبین عدل و رحمت و اصلاح می باشد. راه های اثبات ادله دعاوی به عنوان محافظ حقوق، مظهر رحمت و ابزار کارآمد، تحقق عدالت و از بیشترین موضوعات در اجرا و پرکاربردترین موضوعات فقهی - حقوقی محسوب می شوند که از جمله مهمترین روش هایی که اثبات حق و میزان عدالت به آنها بستگی دارد، شهادت است. اما شهادت نیز همانند دیگر احکام و موضوعات اسلامی دارای احکام و شرایطی است که  از جمله آنها این است که، در صورت ثبوت شهادت، آیا خبر قاطعی است که حاکم باید به موجب آن حکم کند؟ آیا تعداد و عدالت شاهد شرط است؟ ارکان شهادت چیست؟ حکم و شروط شهادت چگونه است؟ نصاب شهادت چند نفر است؟ آیا شهادت یک شاهد بهمراه سوگند پذیرفتنی است؟ سوال دیگر اینکه مشروعیت اثبات شهادت شاهدین و یا شهادت یک شاهد بهمراه سوگند چگونه خواهد بود؟ از این رو در نوشتار حاضر که با رویکرد تفسیری-کیفی نگاشته شده است، ابعاد مختلف موضوع شهادت و احکام و شرایط آن به صورت تطبیقی از دیدگاه مذاهب مختلف فقه اسلامی بررسی شده و با تحلیل نظرات فقهای مذاهب خمسه در این زمینه، ضرورت یا عدم ضرورت اثبات شهادت و فروعات مربوط به این مساله بررسی شده و در نهایت به این نتیجه رسیده است که موضوع شهادت در اسلام و نقش آن در اثبات احکام اسلامی مورد توافق تمام فقهای اسلامی بوده و در بسیاری از موارد با هم اتفاق نظر دارند؛ البته در برخی موارد نیز مبانی فقهی هر مذهب اقتضاء می کند که در برخی موارد با هم اختلاف نظراتی داشته باشند.