بررسی نقش فلسفه اخلاق سازمانی بر ایجاد عدالت اخلاق محور در دانشگاه (مطالعه موردی: واحدهای دانشگاه آزاد اسلامی استان سیستان و بلوچستان)

دانشگاه‌ها از جمله سازمان‌های بزرگ و پیچیده‌ای هستند که بیشتر از سایر سازمان‌ها با نیروی انسانی در ارتباطند و عهده‌دار تربیت نیروی انسانی متخصص و کارآمد جامعه هستند، لذا مطالعه حاضر با هدف طراحی سازه عدالت اخلاق‌محور در واحدهای دانشگاه آزاد اسلامی استان سیستان و بلوچستان انجام شد.

مطالعه حاضر آمیخته (کیفی کمی) است و بر اساس نمونه‌گیری قضاوتی 20 نفر از خبرگان و بر اساس جدول مورگان و با نمونه‎گیری طبقه‌ای، 248 نفر از مدیران میانی و ارشد کارکنان واحدهای دانشگاه آزاد اسلامی استان سیستان و بلوچستان بررسی شدند. بر اساس نظرات خبرگان و فرایند دلفی فازی سه مولفه اخلاق سازمانی و هفت بعد مولفه عدالت اخلاق‌محور تایید و مدل مفهومی پژوهش طراحی و پایایی ابزار با آلفای کرونباخ و پایایی مرکب و روایی آن با روایی همگرا و واگرا (با شاخص AVE) و روایی سازه تایید گردید. مدل مفهومی با استفاده از آزمون همبستگی پیرسون و مدل‌سازی معادلات ساختاری در نرم‌افزار لیزرل مورد ارزیابی قرار گرفت.

در این مطالعه، حفظ امانتداری در ارجاع به منابع و کسب رضایت آگاهانه و ورود داوطلبانه افراد مورد توجه قرار گرفت.

پرسشنامه طراحی‌شده بر اساس مطالعه کیفی شامل عدالت اخلاق‌محور (45 شاخص)، اخلاق کاری اسلامی (20 گویه)، توسعه ارزش‎های اخلاقی در سازمان (7 گویه) و وجود جو اخلاقی در جامعه (7 گویه) بود. نتایج بخش کمی مطالعه نشان داد که اخلاق کار اسلامی با میزان تاثیر 76/0 بیشترین میزان تاثیر و ارزش‎های اخلاقی جامعه و سازمان با 16/0 کمترین تاثیر بر عدالت اخلاق‌محور را دارا بودند. همچنین میزان تاثیر جو اخلاقی بر عدالت برابر با 22/0 و معنادار بود. میزان تاثیر فلسفه اخلاقی بر عدالت اخلاق‌محور برابر با 09/1 بود که حاکی از هم‌افزایی، بین مولفه‏های این سازه‌ها بودند.

 در مطالعه حاضر اخلاق کار اسلامی بیشترین تاثیر را بر عدالت اخلاق‌محور داشت. بنابراین دین با ارایه اسوه‌ها و الگوهای برجسته اخلاقی نقش مهمی در ارتقای عدالت سازمانی دارد و دانشگاه‌ها می‌توانند با رعایت اصول ارزشی اخلاق اسلامی، جو مناسبی را جهت برقراری عدالت ایجاد نمایند.