نخبه گرایی؛ مشروعیت سیاسی یا مشروعیت الهی (مطالعه تطبیقی روی کردهای نخبه گرایی با خطبه شقشقیه)

تاریخ اندیشه پیرامون جایگاه، عمل کرد و وظایف نخبگان در جامعه به قدمت تاریخ فلسفه سیاسی است. این تفکر که جوامع بشری از نیروها و طبقات اجتماعی گوناگون تشکیل شده و حکومت می بایست در اختیار گروه های اجتماعی برتر قرار گیرد، حتی در اندیشه‌های فلاسفه باستان و قرون وسطی مطرح شده است. نظریات و روی کردهای بسیاری در زمینه نخبه‎گرایی وجود دارد که در مقاله حاضر با هدف بررسی اندیشه ‎های متفکرین مسلمان در این زمینه، با روش کیفی مقایسه تطبیقی، این روی‎کردها با دیدگاه امام علی درباره نخبه‎گرایی در خطبه شقشقیه مقایسه شده‎اند. نتیجه آن که در روی‎کردهای نخبه‎گرایی، بر مشروعیت سیاسی نخبگان تاکید شده است، اما مبنای دیدگاه امام علی بر پایه مشروعیت الهی و مقبولیت مردمی است. هم‎چنین روی‎کردهای نخبه‎گرایی معتقدند که نخبگان در راستای تامین منافع خود عمل می‎کنند، اما امام علی برقراری عدالت، مبارزه با ظلم و حفاظت از توده را مسوولیت اجتماعی نخبگان می‎داند. هم‎چنین ایشان حقوق و وظایف متقابل نخبگان و توده را مورد نظر داشته‎اند، اما در روی‎کردهای دیگر بیش‎تر بر وظایف توده در برابر نخبگان و در جهت منافع آنان تاکید شده است.