نرخ بهینه سود در بانکداری بدون ربای ایران (نقد و بررسی نظریه های تعیین نرخ سود)

تعیین نرخ بهینه سود بانکی در اقتصاد کشور، موضوع مهمی است که به دلیل تعدد متغیرهای اقتصادی، سیاسی، پولی و مالی، تاکنون اندیشمندان کشور در این زمینه به اجماع کلی نرسیده اند. اندیشمندان و پژوهشگران اقتصاد اسلامی با توجه به متفاوت بودن جنبه های حقوقی، اقتصادی و همچنین رعایت جنبه های شرعی روش تعیین نرخ بهینه سود از نگاه اقتصاد اسلامی با اقتصاد متعارف، نظریه های مختلفی را اعلام نمودند. این الگوها و نظریات بیان شده ضمن آشکار ساختن اهمیت و حساسیت تعیین نرخ سود در نظام بانکی بدون ربا، به این نکته نیز دلالت دارد که چارچوب منسجم و نظریه جامعی برای تعیین نرخ سود در جامعه اسلامی ایران به وجود نیامده است؛ ضمن اینکه الگوی عملیاتی مشخصی نیز برای تعیین نرخ سود در نظریات مشاهده نمی شود. در این تحقیق سعی شده است معیارها وملاک های فقهی، حقوقی و اقتصادی تعیین نرخ بهینه سود را مشخص و با استفاده از این ملاک ها، بررسی و ارزیابی نظرات صورت گیرد و در نهایت راهکار جایگزین معرفی گردد. نتایج حاکی از آن است که اولا راهکارها و نظریات بیان شده عموما جامع و کامل نیستند و با ملاک های اسلامی سازگاری حداکثری ندارند؛ ثانیا نرخ سود قاعده مند با الهام از رابطه تیلور می تواند روش بسیار مناسبی برای تعیین نرخ سود در اقتصاد ایران معرفی گردد که همه ملاک های فقهی و حقوقی و شرعی در آن رعایت شده است ونسبت به بقیه روش های بیان شده از جامعیت برخوردار باشد.