علل بروز تعارض در منابع‎طبیعی از دیدگاه بهره برداران و کارشناسان در حوزه های آبخیز سفیدرود و پلرود در استان گیلان

تعارض در منابع طبیعی از اختلاف نظر بر سر میزان دسترسی، کنترل و استفاده از منابع طبیعی پیش می آید. هدف این تحقیق شناخت علل موثر در بروز تعارض بین کنشگران ذی نفع در مدیریت منابع طبیعی بود. در این مطالعه، مولفه های حقوقی، مدیریتی، بهره برداری و اجتماعی از دیدگاه کارشناسان و بهره برداران در حوزه های آبخیز جنگلی پایین دست سفیدرود و پلرود در استان گیلان بررسی شد. روش تحقیق از نوع کمی و پیمایشی بود. 173 پرسش نامه توسط کارشناسان منابع طبیعی و بهره برداران تکمیل شد. پایایی پرسش نامه برای همه دسته گویه‎های بالای 9/0 به دست آمد. از آزمون‎های تی تست برای مقایسه دیدگاه دو گروه استفاده شد. نتایج نشان داد، بین دیدگاه بهره برداران و کارشناسان دولتی از نظر عوامل موثر در تعارض، اختلاف معنی دار وجود دارد. مهمترین مولفه های موثر در افزایش تعارض در این منطقه از دیدگاه بهره برداران، نقص قوانین، قطع درختان، مالکیت شورایی مراتع، کم رنگ بودن حضور زنان و پایین بودن همیاری است. از نظر کارشناسان، کمبود قوانین، نداشتن تعاونی مرتع داری، عدم انطباق طرح‎های آبخیزداری با شرایط اکولوژیک و کمبود همیاری در بین مردم معرفی شده است. پایین بودن آگاهی بهره برداران از سوی هر دو گروه تایید شد، ولی مسایلی از قبیل چرای زودرس، دام مازاد، شخم زیراشکوب و اراضی ملی از سوی بهره برداران به عنوان عوامل تخریب مراتع و تعارض شناخته نشد. کارشناسان نیز به عوامل مهمی که منجر به تعرض در این منطقه شده است، از قبیل تغییر کاربری اراضی و واگذاری ها صحه نگذاشتند. درواقع هر دو گروه به عواملی که گروه آنها می تواند در افزایش تعارض موثر باشد، اذعان نکردند. از نظر مدیریتی نیز هر دو گروه، موثرترین روش کاهش تضاد را قرق جنگل ها و مراتع و پس از آن مدیریت مشارکتی اعلام کرده اند.