واکاوی عوامل مانایی واژگان دخیل عربی در گویش کردی کرمانجی (مطالعه موردی: کردهای ارومیه و شمال آذربایجان غربی)

تغییر و تحول در زبان به عنوان یک پدیده اجتماعی، امری عادی و بدیهی است و سرعت این تغییر و تحول به عوامل متعدد درون زبانی و برون زبانی بستگی دارد. زبان کردی و گویش کرمانجی با وجود مقاومت و سرسختی مردمان کرد در برابر تغییرات فرهنگی و زبانی، همچون زبان فارسی نتوانست در مقابل زبان عربی مصون بماند و با اندکی تاخیر از طریق وام گیری در سه سطح واژگانی، واجی و دستوری، وام گیرنده زبان عربی شد. امروزه کلمات عربی فراوانی در گویش کرمانجی وجود دارند که با وجود انتقال بخشی از آن ها به طور غیر مستقیم و از مسیر زبان فارسی و یا هم زمان با ورود آن ها به زبان کردی و فارسی، این واژگان در زبان فارسی کنار گذاشته شده اند، اما در میان کرمانج ها کاربرد دارند. در این مقاله ضمن احصاء نمونه هایی از واژگان دخیل پرکاربرد عربی در گویش کرمانجی (ارومیه و شهرستان های شمال آذربایجان غربی)، به عوامل ماندگاری این واژگان در گویش کرمانجی نسبت به زبان فارسی و سایر گویش های کردی پرداخته شده است. قرابت دو زبان عربی و کردی کرمانجی از حیث مخارج حروف، پایبندی شدید اکراد نسبت به عناصر فرهنگی، زبانی و دینی و اهتمام ویژه کرمانج ها به انتقال شفاهی آثار ادبی و داستانی کردی، از جمله عوامل ماندگاری واژگان دخیل عربی در گویش کرمانجی است.