ارزیابی پایداری خاکدانه ها تحت تاثیر کاربرد ترکیبات نفتی در خاک های با بافت مختلف
سابقه و هدف:
آلودگی های نفتی یک پیامد اجتناب ناپذیر حاصل از افزایش سریع جمعیت و فرایند صنعتی شدن هستند که انتشار آن ها در خاک می توانند بر بسیاری از ویژگی های خاک به ویژه پایداری خاکدانه ها موثر باشند. توزیع اندازه ذرات و پایداری خاکدانه ها از ویژگی های اصلی فیزیکی خاک هستند که بررسی این شاخص ها، پایه و اساس استراتژی های حفاظت خاک بوده و از پارامترهای بسیار مهم در شناسایی وضعیت ساختمان خاک می باشند. ایران کشوری نفت خیز است و تاکنون اثر ترکیبات نفتی مختلف بر پایداری خاکدانه ها و شاخص های پایداری شامل میانگین وزنی و هندسی قطر خاکدانه ها در خاک های با بافت مختلف بررسی نشده است. بنابراین هدف از این پژوهش بررسی اثر سطوح مختلف نفت خام، نفت سفید و گازوییل به عنوان سه ماده نفتی پر مصرف بر پایداری خاکدانه ها در سه خاک با بافت های لوم رسی، لوم شنی و شن لومی است.
در این پژوهش تاثیر سطوح صفر، 5/1، 3 و 5/4 درصد نفت خام، نفت سفید و گازوییل بر پایداری خاکدانه ها در خاک های لوم رسی، شن لومی و لوم شنی در قالب طرح کاملا تصادفی در یک آزمایش فاکتوریل بررسی شد. شاخص های پایداری مورد مطالعه شامل میانگین وزنی و هندسی خشک و تر قطر خاکدانه ها بودند که به ترتیب با استفاده از روش های الک خشک و تر اندازه-گیری شدند. نتایج حاصل از پژوهش با استفاده از نرم افزارهای آماری EXCEL و SAS تجزیه و تحلیل و میانگین های مربوط به اثر جداگانه و برهمکنش های هر یک از تیمارها با استفاده از آزمون چند دامنه ای دانکن در سطح معنی داری 5 درصد مقایسه شدند.
نتایج نشان داد میانگین وزنی خشک قطر خاکدانه ها در خاک های شن لومی و لوم شنی به طور معنی داری به ترتیب به میزان حدود 72 و 56 درصد و میانگین هندسی خشک قطر خاکدانه ها در این خاک ها به ترتیب به میزان حدود 78 و 69 درصد کمتر از خاک لوم رسی بود. همچنین میانگین وزنی خشک قطر خاکدانه ها در خاک های تیمار شده با نفت سفید و گازوییل در مقایسه با خاک های تیمار شده با نفت خام به ترتیب به میزان حدود 17 و 25 درصد و میانگین هندسی خشک قطر خاکدانه ها به ترتیب به میزان حدود 22 و 35 درصد بیشتر بود. میانگین وزنی تر قطر خاکدانه ها در خاک شن لومی در مقایسه با خاک های لوم رسی و لوم شنی به طور معنی-داری و به ترتیب به میزان حدود 20 و 35 درصد و میانگین هندسی تر قطر خاکدانه ها به ترتیب به میزان حدود 91 و 12 درصد بیشتر بود. همچنین میانگین وزنی تر قطر خاکدانه ها در خاک های تیمار شده با نفت سفید و گازوییل در مقایسه با نفت خام به طور معنی داری و به ترتیب به میزان حدود 32 و 8 درصد و میانگین هندسی تر قطر خاکدانه ها در خاک های تیمار شده با نفت سفید و گازوییل در مقایسه با نفت خام به طور معنی داری به ترتیب به میزان حدود 34 و 14 درصد کمتر بود.
به طور کلی نتایج نشان داد کاربرد سطوح کم مواد نفتی سبب افزایش معنی دار میانگین وزنی و هندسی خشک و تر قطر خاکدانه ها شد درحالی که سطوح زیاد سبب کاهش ویژگی های مذکور شد. نتایج حاصل از این پژوهش می تواند در هر دو بعد شناسایی و پایش ویژگی های خاک های آلوده به مواد نفتی برای اصلاح و اتخاذ تصمیمات مدیریتی و همچنین به منظور حفاظت از خاک در برابر پدیده مخرب فرسایش قابل استفاده باشد.
پرداخت حق اشتراک به معنای پذیرش "شرایط خدمات" پایگاه مگیران از سوی شماست.
اگر عضو مگیران هستید:
اگر مقاله ای از شما در مگیران نمایه شده، برای استفاده از اعتبار اهدایی سامانه نویسندگان با ایمیل منتشرشده ثبت نام کنید. ثبت نام
- حق عضویت دریافتی صرف حمایت از نشریات عضو و نگهداری، تکمیل و توسعه مگیران میشود.
- پرداخت حق اشتراک و دانلود مقالات اجازه بازنشر آن در سایر رسانههای چاپی و دیجیتال را به کاربر نمیدهد.