تحلیل چگونگی و آثار صدور قرار سقوط دعوا بعد از نقض حکم بدوی در مرحله تجدیدنظر: کشف کارکردهای متفاوت استرداد دعوا

چون قرار سقوط دعوا در فاصله اعلام ختم رسیدگی تا صدور رای تجدیدنظر صادر می شود و قبل از آن دادگاه تجدیدنظر رسیدگی اولیه خود را انجام و حکم بدوی را نقض کرده است این سوال ایجاد می شود که آیا با صدور قرار سقوط دعوای تجدیدنظر حکم بدوی نقض شده احیاء می شود یا همچنان به طور نقض شده باقی می ماند؟ در پاسخ به نظر می رسد بعد از نقض حکم بدوی اعم ازاینکه تجدیدنظرخواه خواهان دعوای بدوی بوده یا خوانده آن باشد به استناد اصل وحدت رسیدگی، آن فقط خواهان بدوی است که می تواند دعوا را استرداد کند و با صدور قرار سقوط دعوا در مرحله تجدیدنظر دعوا به طورکامل مختومه می شود. این اتفاق در دادگاه هایی که پرونده بعد از نقض به آنها ارجاع شده نیز می افتد. ولی اگر تجدیدنظرخواه خوانده بدوی باشد او فقط قبل ازنقض رای بدوی می تواند دعوای تجدیدنظر را استرداد کند. آنچه گفته شد علاوه بر نقض حکم در مرحله تجدیدنظر شامل نقض قرار در آن مرحله و نقض رای در مراحل فرجامی و واخواهی نیز می شود ولی به دلایل عملی به نحو دیگری در مراحل اعاده دادرسی یا اعتراض ثالث واقع می شود. گرچه می توان تصمیم دادگاه تجدیدنظر برای رسیدگی اولیه آن را هم رای دانست ولی استرداد دعوا پیش از آن تصمیم منجر به قرار سقوط دعوا نمی شود. پس نمی توان در دیوان فرجامی هم انتظار صدور آن قرار را داشت. این اتفاق علاوه بر قرار سقوط دعوا، شامل قرار رد دعوا هم می شود. به این ترتیب، کارکردهای متفاوتی برای استرداد دعوا کشف می شود.