اثر انتخاب بر تنوع ژرم پلاسم لاین های خالص سورگوم زراعی در ایران با استفاده از نشانگرهای مولکولی IRAP و ویژگی های ریخت شناختی
مقدمه:
بشر از دیرباز به دنبال اهلی سازی گونه های زراعی مهم و اقتصادی و انتخاب صفات مطلوب کشاورزی بوده است. در واقع انتخاب توسط بشر، فاکتوری است که نقش اساسی در تعیین سرنوشت لاین های اصلاحی گیاهان و به ویژه غلات به عهده دارد. از اینرو، مطالعه تنوع وراثتی و بررسی ذخیره ژرمپلاسم لاینهای اصلاحی از یک سو و مطالعه نقش و اثر انتخابهای انجام شده توسط اصلاح کنندگان نبات از سوی دیگر، عوامل کلیدی جهت بررسی سرنوشت بذرهای اصلاح شده به شمار میروند. جهت انجام چنین بررسی هایی، مطالعات مولکولی با استفاده از نشانگرهایی که به صورت خنثی و تصادفی عمل میکنند، حایز اهمیت میباشد. بر این اساس، در مطالعه پیشرو جهت بررسی اثر انتخاب بر بذر گیاهان زراعی مهمی که مدت ها تحت اهلیسازی و برنامه های اصلاح نبات قرار گرفته اند، از 16 لاین خالص سورگوم زراعی کشت شده در مزرعه تحقیقاتی مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی خراسان رضوی و با به کارگیری نشانگرهای مولکولی مبتنی بر نواحی رتروترانسپوزون و صفات ریختشناختی مرتبط با افزایش بیوماس گیاه، استفاده شد.
در مجموع 80 فرد متعلق به نسل های اول تا نهم اصلاحی انتخاب شد و مطالعات مولکولی با استفاده از هشت زوج آغازگر IRAP و مطالعات ریخت شناختی با اندازه گیری صفات مربوط به بیوماس برگ انجام شد.
مشاهدات حاکی از تنوع بین گروهی (بین نسل های اصلاحی) نسبتا بالا (63.5%) در گروه مورد مطالعه بود. از بین نسلهای مورد مطالعه، نسل پنجم و در مرحله بعد، نسلهای هفتم و هشتم بیشترین میزان تنوع وراثتی، بیشترین میزان هتروزیگوسیتی و بیشترین میزان آلل های منحصر بفرد را به خود اختصاص دادند.
بر این اساس وجود جریان ژنی بین لاین های اصلاحی سورگوم زراعی و بروز آن در تنوع آللی افراد نسل پنجم، ششم و هفتم تایید شد. با این حال، کاهش مجدد آن در نسلهای هفتم به بعد، حاکی از ناپایداری نوترکیبیهای مذکور بود. در نهایت چنین نتیجه گیری شد که انتخاب فنوتیپ های برتر و مطلوب طی روند خالص سازی همواره به صورت یک جاروی ژنی عمل کرده و به صورت یک انتخاب جهت دار باعث حذف تنوعات ایجاد شده حاصل از جریان ژنی و در نتیجه کاهش تنوع وراثتی در لاین های خالص سورگوم زراعی می شود.
ایران ، تنوع وراثتی ، رتروترانسپوزون ، سورگوم ، به نژادی ، اصلاح نبات
- حق عضویت دریافتی صرف حمایت از نشریات عضو و نگهداری، تکمیل و توسعه مگیران میشود.
- پرداخت حق اشتراک و دانلود مقالات اجازه بازنشر آن در سایر رسانههای چاپی و دیجیتال را به کاربر نمیدهد.