تاثیر کاربرد باکتری آزوسپیریلوم و بقایای گیاهی بر جذب عناصر غذایی پرمصرف توسط گیاه جو در شرایط تنش آبی
سابقه و هدف:
مقدار عناصر پرمصرف تحت تاثیر عوامل مختلف محیطی از جمله تنش شدید آبی پس از گلدهی قرار می گیرد. استفاده از باکتری آزوسپیریلوم به عنوان کود زیستی و افزایش ماده آلی خاک توسط بقایا، از روش های کاهش تنش آبی در مزارع می-باشد اما، با وجود اثرات مطلوب کاربرد باکتری آزوسپیریلوم و بقایای گیاهی در کاهش تنش آبی، مطالعات اندکی در زمینه ی اثرات این عوامل بر محتوای عناصر پرمصرف گیاه جو در مناطق گرم و خشک جنوب ایران صورت گرفته است. بنابراین، هدف از این پژوهش بررسی اثرات باکتری آزوسپیریلوم و بقایای گیاهی در شرایط تنش خشکی بر محتوای برخی عناصر پرمصرف در گیاه جو بود.
مواد و روش:
این پژوهش به صورت اسپلیت فاکتوریل در قالب طرح بلوک کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی داراب- دانشگاه شیراز در سال زراعی 97- 1396 بر روی گیاه جو (رقم زهک) انجام شد. تیمار ها در این پژوهش شامل: دو سطح آبیاری به عنوان عامل اصلی [1- آبیاری مطلوب (بدون تنش آبی): آبیاری بر اساس نیاز آبی گیاه تا مرحله رسیدگی فیزیولوژیک و 2- کم آبیاری (تنش آبی): آبیاری بر اساس نیاز آبی گیاه تا انتهای مرحله ی گلدهی (قطع آبیاری پس از مرحله گلدهی)] بود. همچنین، عامل های فرعی شامل دو سطح بقایای گیاهی [1- حذف بقایا و 2- برگرداندن 30 درصد بقایای گیاهی (کاه گندم) به خاک] و چهار منبع کودی [1- شاهد: صفر کیلوگرم نیتروژن در هکتار، 2- کاربرد 100 کیلو گرم نیتروژن در هکتار به صورت (اوره 46 درصد نیتروژن) با توجه به آزمون خاک 3- استفاده تلفیقی از باکتری آزوسپیریلوم (Azospirillum brasilense) و نیتروژن به مقدار نصف نیاز نیتروژنی گیاه (50 کیلو گرم نیتروژن در هکتار به صورت (اوره 46 درصد نیتروژن)) و 4- تلقیح بذر ها با باکتری آزوسپیریلوم)] بود.
اثر برهمکنش بقایا × منبع نیتروژن بر محتوای نیتروژن دانه نشان داد که بیشترین محتوای نیتروژن دانه (7/161 کیلوگرم بر هکتار) در تیمار حذف بقایا و کود تلفیقی و کمترین میزان محتوای نیتروژن دانه (43 کیلوگرم بر هکتار) در تیمار حضور بقایا و کود زیستی مشاهده شد. همچنین، محتوای نیتروژن کاه تحت تاثیر برهمکنش آبیاری × بقایا × منبع نیتروژن، قرار گرفت. بیشترین محتوای نیتروژن کاه در تیمار تنش آبی و حفظ بقایا و کود نیتروژن (9/62 کیلوگرم بر هکتار) و کمترین محتوای نیتروژن کاه در تیمار تنش آبی و حفظ بقایا و شاهد نیتروژن (7/5 کیلوگرم بر هکتار) به دست آمد. بالاترین مقدار محتوای فسفر دانه (35/1 کیلوگرم بر هکتار) مربوط به تیمار کود تلفیقی و بالاترین مقدار محتوای فسفر کاه (12/1 کیلوگرم بر هکتار) مربوط به تیمار کود نیتروژن بود. اثر برهمکنش آبیاری × بقایا × منبع نیتروژن نشان داد که بیشترین محتوای پتاسیم دانه در تیمار تنش آبی و حذف بقایا و کود نیتروژن (6/12 کیلوگرم بر هکتار) و کمترین محتوای پتاسیم دانه در تیمار تنش آبی و حفظ بقایا و شاهد نیتروژن (0/4 کیلوگرم بر هکتار) به دست آمد. همچنین، اثر برهمکنش آبیاری × منبع نیتروژن نشان داد که بیشترین محتوای پتاسیم کاه (4/114 کیلوگرم بر هکتار) در تیمار آبیاری مطلوب و کود تلفیقی و کمترین میزان محتوای پتاسیم کاه (3/33 کیلوگرم بر هکتار) در تیمار تنش آبی و کود زیستی مشاهده شد.
بر اساس یافته های این آزمایش، تیمار کود تلفیقی به منظور دستیابی به حداکثر محتوای عناصر پرمصرف در شرایط مطلوب رطوبتی مناسب است. بنابراین، با توجه به ملاحظات زیست محیطی، اقتصادی و دستیابی به سطوح بالای محتوای عناصر پرمصرف، این تیمار کودی قابل توصیه می باشد.
- حق عضویت دریافتی صرف حمایت از نشریات عضو و نگهداری، تکمیل و توسعه مگیران میشود.
- پرداخت حق اشتراک و دانلود مقالات اجازه بازنشر آن در سایر رسانههای چاپی و دیجیتال را به کاربر نمیدهد.