نطق ‏های حاج علیقلی‏ خان سردار اسعد در دومین مجلس شورای ملی (دوم محرم 1330 دوم ذی‏ القعده 1327)

حاج علیقلی ‏خان سردار اسعد (1336 1274ق) یکی از رجال برجسته عصر قاجار و از معدود رهبران ایلیاتی بود که از ابتدای شکل ‏گیری اندیشه مشروطه‏ خواهی، به جرگه مشروطه‏ خواهان پیوست. در همین ارتباط، وی پیونددهنده دو نسل از رهبران جنبش مشروطه بود. در دوره ناصرالدین ‏شاه (1313 1247ق) و مظفرالدین ‏شاه (1324 1313ق) با برخی انجمن‏ های سری ضداستبداد و مشروطه ‏خواه همکاری مخفیانه داشت و در دوره محمدعلی ‏شاه (1327 1324ق) نیز با بازگشت استبداد (صغیر) و قتل عام عمده رهبران نسل اول، از پاریس مخالفت خود را با شاه مستبد آشکار نمود. در دوره استقرار مجدد مشروطه که خود سکان‏دار اصلی آن بود؛ به ترتیب به مناصب وزارت داخله، وزارت جنگ و  وکالت مجلس دست یافت. در این تحقیق برآنیم تا به شیوه تحلیل محتوایی، دوره وکالت و به ویژه اهمیت نطق‏های وی را مورد بررسی قرار دهیم. اگرچه سردار اسعد در طول دوره حضورش در مجلس نطق ‏های چندانی ایراد ننمود، اما نطق‏ های معدود وی از این جهت حایز اهمیت است که فهم او از مبانی نظام مشروطه و نیز درک تفاوت بنیادین نظام مذکور با فرهنگ سیاسی حاکم بر جامعه ایران را نشان می‏دهد.