بومی سازی و اولویت بندی شاخص های بومکده در جنگل های شمال (مطالعه موردی: روستاهای جنگل دارابکلا)

بسیاری از مشکلات محیطی بشر از رفتارهای ناسازگار و الگوی زیست ناپایدار نشات می گیرد. دلیل از بین رفتن جنگل ها نیز از این بحث خارج نیست. شیوه های مدیریتی یکسویه منابع طبیعی و نا‎آشنا با نیازها و شیوه‎ی سنتی زندگی روستاییان و خانوارهای ساکن در عرصه های جنگلی شمال ایران، وضعیت نامطلوب اقتصادی اجتماعی روستاییان و همچنین توسعه کم و ناپایدار در مناطق روستایی از عوامل موثر در تخریب جنگل های هیرکانی هستند. یکی از شیوه های مدیریت سازگار با طبیعت که در دو دهه‎ ی اخیر در دنیا رواج پیدا کرده است «بومکده» است. هدف این تحقیق بومی سازی معیارها و شاخص های بومکده در کشورهای پیشرفته دنیا و اولویت بندی این شاخص ها در روستاهای حاشیه جنگل دارابکلا با هدف جلوگیری از تخریب و بهره برداری بی رویه از عرصه های طبیعی از جمله جنگل ها و مراتع است.

در این پژوهش از روش دلفی جهت شناسایی و بومی سازی معیارها و شاخص های ارزیابی بوم شناختی، اقتصادی و اجتماعی-فرهنگی استفاده شد. همچنین از تکنیک‎های انتروپی شانون و تاپسیس نیز برای تعیین وزن و اولویت بندی این معیارها و شاخص ها استفاده شد.

نتایج نشان داد که معیارهای بوم شناختی با 0/460 بیشترین و معیارهای اجتماعی - فرهنگی و اقتصادی به ترتیب با اعداد 0/375 و 0/165 وزن ه ای کمتری را به خود اختصاص دادند.

به طور کلی نتایج این پژوهش نشان داد که توجه به شاخص های دسته بوم شناختی در اولویت بالاتری نسبت به شاخص های اجتماعی و اقتصادی قرار دارند. در نتیجه برای تصمیم گیری و مدیریت توجه به این شاخص ها دارای اهمیت بیشتری است.