اثرپذیری داستان دیو گاوپای و دانای دینی مرزبان نامه از داستان های حضرت موسیع و حضرت محمدص

یکی از داستان های مهم و چالش برانگیز مرزبان نامه، دیو گاوپای و دانای دینی است که باب چهارم این کتاب را به خود اختصاص داده و از زوایای مختلفی به آن نگریسته شده است. یکی از دلایل تعدد گمانه زنی ها درباره این داستان، تداعی معانی و ارتباط برقرار کردن آن با طیفی از روایات دینی، تاریخی، اساطیری و بن مایه های داستانی موجود در اساطیر ایرانی و داستان های سامی است که هرکدام به نوعی با داستان دیو گاوپای و دانای دینی اشتراکات مضمونی دارند و این احتمال وجود دارد که  وراوینی  با گنجاندن هدفمند برخی نشانه ها و شواهد در متن، بر آن بوده است تا مخاطب آگاه را به آن روایات، رهنمون شود. وی از این طریق، ضمن گسترش اغراض و ابعاد داستانی و پیوند دادن ذهن مخاطب با روایات مشابه، بین عبارات باب چهارم مرزبان نامه انسجام و هماهنگی برقرار می کند. پژوهش های انجام شده در این باره، این داستان را بیشتر از دیدگاه نقد اسطوره شناسی و الگوهای روایی مربوط به آن و ادیان ایران باستان کاویده اند و ارتباط آن با داستان های سامی نظیر داستان حضرت موسی ع و حضرت محمدص در متون دینی و تاریخی مغفول مانده است. در این نوشتار، به شیوه توصیفی- تحلیلی، بر اساس شواهد درون متنی و برون متنی و ارایه مستندات ساختاری، لفظی و محتوایی، شباهت ها و روابط این داستان مرزبان نامه با روایات مذکور تبیین می گردد و نشان داده می شود که چگونه وراوینی به مدد هنر ویژه خویش و به کارگیری شگردهای قصه پردازی، داستانی با گفتمانی چندلایه پدید آورده که صداهای مختلفی از آن شنیده می شود.