مداقه ای در اعتباریت تشریعیات از منظر علامه طباطبائی و علامه حسن زاده آملی

اعتباریات مبحثی میان رشته ای است که در فلسفه، اصول فقه، علوم ادبی و زبان شناسی مورد بررسی قرار می گیرد، اما صبغه فلسفی و اصولی آن بسیار پر رنگ تر است. برجسته نمودن بحث اعتباریات و جمع آوری و انسجام مباحث مربوط به آن از نوآوری های علامه طباطبایی به شمار می آید. تطبیق بحث اعتباریات بر اموری مانند الزام و بایستن، جزاء و پاداش و همچنین اعتباریت تشریعیات و احکام الهی امری قابل تامل و شایسته غور و تحقیق بیشتری است. علامه بحث اعتباریات را در حوزه دین تسری داده و زبان دین و احکام الهی را زبان اعتبار معرفی نموده و تعلق اراده حاکم بر فعل غیر را اعتبار در اعتبار عنوان می کند. اما علامه حسن زاده معتقد است از آنجایی که تشریع از باطن تکوین منشا می گیرد، جزو امور اعتباری محسوب نمی شود. تشریع و تشریعیات در حقیقت تنظیم و تنقیح اسرار تکوینی و طبیعی تکامل انسان در مسیر صحیح الهی است. صراط مستقیم بودن تشریعیات از نظر علامه حسن زاده در عداد امور تکوینی است و حقیقتی نامشروط و مطلق محسوب می شود.