بررسی روایت اهلیلجه از منظر تجرد نفس با تاکید بر علم النفس فلسفی

منشا غیرمادی ادراک و وجود غیرمادی نفس مبنایی است که در برخی روایات و از جمله روایت اهلیلجه، بر آن تاکید شده است. این روایت با تاکید بر غیرمادی بودن ادراک و منشا آن، حاوی استدلال هایی است که در گفت وگو میان دیدگاه مادی انگاری (طبیب هندی) و مجردانگاری (امام صادق ع)، ارایه شده است. با توجه به این روایت، ادراک حقیقتی غیرمادی دارد و منشا ادراک یا همان نفس نیز مجرد است. از سویی در سه مکتب مشاء، اشراق و حکمت متعالیه با عنایت به ویژگی های غیرمادی ادراک و مدرک، استدلال هایی به نفع تجرد نفس اقامه شده است و از سوی دیگر فیلسوفان ذهن با عنایت به ویژگی های کیفی ادراک تبیین هایی به نفع تجرد ادراک ارایه کرده اند. رویکرد غیرمادی به نفس نقطه تلاقی سه رویکرد دینی با عنایت به روایت اهلیلجه، فلسفه اسلامی و فلسفه ذهن است. نقطه مشترک هر سه رویکرد در استفاده از روش شهودی در ارایه استدلال های فلسفی بر مدعای تجرد ادراک و منشا آن است. در این پژوهش، به پرسش چیستی ادراک و منشا آن با توجه به روایت اهلیلجه و با عنایت به شواهدی از علم النفس فلسفی پاسخ داده می شود.