ارزیابی خطر بهداشتی، آلایندگی و منشایابی برخی از فلزات سنگین در خاک اطراف شهر زنجان، ایران

زمینه و هدف:

 در این مطالعه ارزیابی فلزات سنگین در خاک اطراف شهر زنجان، با بکارگیری شاخص های آلودگی، ریسک سرطان زایی و غیرسرطان زایی و تعیین منشا فعالیت های زمین زاد و انسان زاد با استفاده از روش های آماری پرداخته شد.

در این پژوهش، تعداد 30 نمونه از عمق 20-0 سانتی متری خاک برداشته و براساس روش هضم اسیدی توسط آنالیز طیف سنجی پلاسمای جفت شده القایی مورد آنالیز قرار گرفت.

فاکتور غنی شدگی برای روی و کادمیوم به ترتیب با میانگین 1/42 و 5/34 در رده ی غنی شدگی شدید و شاخص زمین انباشت برای کادمیوم با میانگین 8/2 در رده ی بالای آلودگی قرار داشت. تغییرات مکانی شاخص بار آلودگی و درجه ی آلودگی اصلاح شده نشان داد که در نزدیکی مراکز صنعتی شدت آلودگی بیشتر شده و رگرسیون خطی بین ریسک اکولوژیکی و ضریب میانه دامنه اثر متوسط (903/0=R2) نشان داد که 76 درصد نمونه ها در احتمال سمیت قرار گرفته اند. کادمیوم در کودکان و بزرگسالان با میانگین شاخص خطر غیرسرطان زایی 2 و 5/0 بخصوص در معرض جذب پوستی با میانگین 5/0 بیشترین خطر را داشت. خطر ابتلا به بیماری های سرطانی بیشتری را نشان می دهد. نتیجه ی تعیین منشا و سهم فلزات سنگین به کمک ارزیابی-های آماری نشان داد که سرب، روی و کادمیوم در نتیجه ی فعالیت های انسانی و کروم، مس و آرسنیک در نتیجه ی توامان فعالیت های انسانی و زمین زاد در منطقه تجمع یافته اند.

پیشنهاد می گردد به منظور کاهش اثرات منفی زیست محیطی فلزات سنگین در خاک اطراف شهر زنجان، اقداماتی مانند کاهش ورود آلاینده ها و پالایش خاک آلوده صورت گیرد.