تحلیل ابعاد زیست محیطی برنامه های توسعه نظام جمهوری اسلامی ایران با استفاده از نظریه داده بنیاد

برنامه ‏های توسعه، راهبرد، چارچوب و الگوی حکم رانی و مدیریت سیاسی فضا را مشخص می‏کند و این برنامه‏ ها به ابعاد و وجوه مختلف حکم رانی می‏پردازند که یکی از مهم ترین وجوه آن ابعاد زیست‏ محیطی است. این پژوهش با به کارگیری روش تحقیق داده‏ بنیاد در قالب مدلی از عوامل محوری، علی، زمینه‏ ساز، مداخله‏ گر، راهبردها و پیامدها، به دنبال پاسخ به این سوال است که ابعاد زیست‏ محیطی برنامه‏ های توسعه در نظام جمهوری اسلامی چگونه است؟ با بررسی اسناد تحقیق (برنامه ‏های توسعه) با روش نمونه‏ گیری نظری، 328 گزاره انتخاب و با کدگذاری آن‏ها 587 مفهوم اولیه (کد باز) شناسایی شده است. سپس، با درنظر گرفتن اشتراکات محتوایی کدهای باز، 77 مقوله فرعی و 16 مقوله اصلی براساس نظریه‏ های تحقیق، محیط‏ شناسی، نظر نخبگان و تشخیص پژوهشگران تولید شده است. نتایج نشان می‏دهد مقوله ‏های اصلی شامل مقوله‏ های محوری (حفاظت و احیای محیط زیست و مدیریت اقلیمی)، مقوله ‏های علی (تمرکززدایی، تناسب نهادی منطبق با مسایل زیست‏ محیطی)، مقوله ‏های زمینه ‏ای (تحقیق و پژوهش در حوزه محیط زیست، دیپلماسی زیست‏ محیطی، امنیت زیست‏ محیطی و تنظیم خانواده)، مقوله‏ های مداخله ‏گر (رفاه و توسعه اجتماعی و حکم رانی خوب)، مقوله ‏های راهبردی (سازگاری با زیست‏ بوم، اصلاح الگوی مصرف و آمایش سرزمین) و مقوله ‏های پیامدی (اقتصاد سبز، حمل ‏ونقل سبز و حقوق زیست ‏محیطی) در یک چارچو‏ب پارادایمی، هم‏ پیوند شده ‏اند.