حدیث تاریخ ساز دوازده خلیفه قریشی و نقد ادعای پیشران روشنفکری دینی در انکار میلاد امام دوازدهم

مسیله این پژوهش، بررسی ادعای ناتوانی ادله تاریخی در اثبات ولادت امام دوازدهم از سوی پیشران جریان روشنفکری دینی به روش تبیین روایی با تکیه بر حدیث تاریخ ساز دوازده خلیفه قریشی است. ابتدا سقیفه، بستر پیدایش جریان خلافت، حدیث سوزی و حدیث سازی در سنت نبوی و سپس اصالت مهدویت در اندیشه اهل سنت بررسی می شود. مکتب خلافت با استناد به حدیث رسول خدا؟ص؟ مبنی بر لزوم قریشی بودن دوازده خلیفه؛ در سقیفه، پا گرفت. بخش اول این حدیث «دوازده خلیفه یا امیر» به تدریج با پس رانی مواجه شد، لذا عده ای از علمای اهل سنت از تفسیر این فراز روایت به دلایل مختلف عاجز ماندند. به عنوان یکی از عوامل، بازی های سیاسی براساس حافظه جمعی تاریخی موجود در میان مسلمین بر پایه سایر مفاد این حدیث و اخبار مهدویت، جریان منسوبین و مدعیان مهدویت را برانگیخت. اما در میان شیعیان تشکیل نظام های علمی، وکالت و نیابت از سوی امامان شیعه در آستانه ورود به عصر غیبت، وارث این حدیث یعنی حجت ثانی عشر را در میان شیعیان تثبیت کرد. از سوی دیگر ادله تاریخی ولادت، برخورد دستگاه خلافت در هنگامه میلاد و اهتمام جامعه شیعه در قبال این رویداد، همه بر وقوع این تولد دلالت دارند. سرانجام اعتراف به روح مهدویت شخصی موجود در این روایت و سایر اخبار موثق مهدوی در برخی آثار بزرگان اهل سنت، اثبات تاریخی این میلاد را به دنبال دارد.