مولفه های زمینه ساز معنا در سپهر اندیشه ی ابوسعید ابوالخیر (با تکیه بر آرای ویکتور فرانکل)

پرسش از معنای زندگی و تلاش برای پاسخ گویی به آن، یکی از مهم ترین دغدغه های فکری آدمی از گذشته های دور تا اکنون بوده است و متفکران و اندیشمندان در نحله ها و حوزه های مختلف به بررسی چیستی این پرسش و راه های رسیدن به آن پرداخته اند. عرفان اسلامی - ایرانی یکی از حوزه هایی است که به صورت ویژه به زندگی، هدف و راه های رسیدن به آن توجه داشته است و اگرچه در این زمینه کمتر بدان توجه شده است، می تواند پاسخگوی بسیاری از پرسش های امروزین باشد. این مقاله با بهره گیری از نظریه ی معنادرمانی ویکتور فرانکل و واکاوی کتاب اسرارالتوحید فی مقامات شیخ ابوسعید ابی الخیر، در پی یافتن پاسخی برای چیستی معنای زندگی و مولفه های زمینه ساز معنا در اندیشه ی و باور این عارف بزرگ است. بر اساس یافته های این پزوهش، ارزش های نگرشی، خلاق و تجربه ای که فرانکل به عنوان راه های یافتن معنا از آنها یاد می کند، در اندیشه و افعال ابوسعید ابوالخیر نیز متبلور شده است؛ ارزش های نگرشی با مصادیقی چون تحمل ریاضت های شدید، ترک تعلقات دنیوی، نفس کشی و دستیابی به آزادی به واسطه ی ترک انانیت در کتاب اسرارالتوحید فی مقامات شیخ ابی سعید جلوه-گر شده اند. ارزش های خلاق با مصادیقی چون علاقه ی بسیار شدید به شعر، پی ریزی عرفان عاشقانه، اعتقاد به شادی و سرخوشی و تلقی سماع به عنوان نوعی عبادت نمایان شده اند و ارزش های تجربه ای با مصادیقی چون عشق به خدا، نوع دوستی، اندیشیدن به مصایب حیات انسانی، بخشش و ایثار، تساهل و مدارا و خدمت به خلق روی نموده اند.