جستاری در معنای شرط محرم حلال بر اساس ادله قرآنی و روایی و تطبیق آن با شرط مخالف کتاب و سنت

در برخی نصوص شرعی ضابطه مشروعیت «شرط ضمن عقد»، شرطی است که موجب تحلیل حرام و تحریم حلال نباشد. درمورد معنای «شرط محرم حلال» دیدگاه های گوناگونی ازسوی فقها مطرح می شود و وجود پیچیدگی هایی دراین باره باعث صعوبت ارایه تفسیری روشن از شرط محرم حلال شده است. در مقاله حاضر کوشیده ایم باتوجه به ریشه قرآنی این اصطلاح، با تبیین آیات قرآنی که منشا پیدایش این اصطلاح بوده اند و توجه به روایاتی که در مقام تطبیق آیات، به تحریم حلال ناظر بوده اند و نیز مقارنه و تطبیق آنها با ادله ای که به شرط مخالف کتاب و سنت ناظر است، معنایی صحیح از تحریم حلال در لسان ادله شرعی ارایه دهیم و سپس دیدگاه های مهم مطرح دراین باره ازسوی فقها را مورد ارزیابی و نقد قرار دهیم؛ براین اساس «شرط مخالف با کتاب و سنت» و «شرط محلل حرام و محرم حلال» بر یکدیگر منطبق اند و دایره آن مباحات را نیز شامل می شود. درحقیقت شرط ترک هر فعل مباحی که پیش از انشای عقد و شرط ضمن آن متصف به حلیت باشد، مصداق شرط محرم حلال است؛ به ویژه درمورد انتفاع از نعمت ها و مشتهیات حلال است.