بررسی تطبیقی و انتقادی عناصر داستانی در منظومه های هفت پیکر نظامی، هشت بهشت امیرخسرو دهلوی، یوسف و زلیخا و لیلی و مجنون جامی

بخش عظیمی از خلاقیت های هنری، به خصوص در متون کلاسیک، صرف آفرینش منظومه هایی شده است که قدرت آفرینش، تخیل و قصه پردازی شاعران را نشان می دهد. در پژوهش حاضر با در نظر گرفتن هفت پیکر نظامی، هشت بهشت امیرخسرو، یوسف و زلیخا و لیلی و مجنون جامی به بررسی تطبیقی و انتقادی این منظومه ها پرداخته شده است. نتایج نشان می دهد که تاویل پذیری، روابط علی و معلولی مستحکم، ساختار قصه در قصه، غافل گیری در پایان داستان از ویژگی های پیرنگ در هفت پیکر نظامی است. برخلاف نظامی، داستان های هشت بهشت روابط علی و معلولی مستحکمی ندارند و پیرنگ داستان ها اغلب طرح یک چیستان و در نهایت رمزگشایی آن است. در طرح داستان های جامی اصراری برای ایجاد گره نیست. اغلب شخصیت های محوری این منظومه ها زنان هستند که در این میان، زنان هفت ییکر اغلب بسیار باحیا، بی باک و اندیشمند هستند و در مقابل آن، زنان منظومه هشت بهشت اغلب شهوت ران، مکار و خیانتکارند. زنان در منظومه های جامی نیز منفعل و مطیع قدرت مردان (پادشاهان، وزراء، پدر و...) هستند. نظامی به توصیف طبیعت و فضای داستان اهمیت ویژه ای داده است در صورتی که امیرخسرو به وصف مکر زنان و خیانت های آنها توجه بیشتری کرده است. منظومه های جامی حد فاصل میان این دو شاعر است و فضاسازی جامی در حوادث داستان، متناسب و در القای مفاهیم مد نظر شاعر بسیار موثر است.