بررسی صعوبت حسن فاعلی در فعل اخلاقی

از اجزاء گسترش معنویت و اخلاق، توجه به ملاک فعل اخلاقی در مکتب اخلاقی اسلام (یعنی قرب اختیاری) است که هم حسن فعلی و هم فاعلی موجب آن می گردد. حسن فاعلی یعنی: خلوص نیت اگر باشد، در پذیرش عمل مربوطه تردیدی نیست و همچنین اگر اصلا نباشد، در عدم پذیرش عمل مربوطه تردیدی نیست. اما اگر نیت قرب مغشوش گردد، بنا بر ظاهر روایاتی مانند «انا خیر شریک»، عمل مردود و غیر قابل پذیرش است. درحالی که اگر این گونه باشد، اکثر انسان ها از کمال و سعادت و رضوان الهی محروم شده و دین اسلام حرجی می گردد و مسلمانان دچار یاس می شوند. مقصود ما از صعوبت حسن فاعلی همین است. در نوشتار حاضر، چهار راه حل به روش نقلی تحلیلی در برابر صعوبت مذکور ارایه شده است: «رفع صعوبت با تدقیق در مفهوم شرکت»، «رفع صعوبت با توجه به کیفیت عمل»، «پذیریش صعوبت و جبران آن با فضل و رحمت الهی یا شفاعت معصومین:» و «تشکیکی بودن مراتب قرب».