بررسی مدل های CMIP6 در برآورد دمای ایران با تاکید بر حساسیت اقلیم ترازمند ECS و پاسخ اقلیم گذرا (TCR)

این پژوهش با هدف بررسی کارایی مدل های اقلیمی در برآورد دمای ایران انجام شده است. برای این منظور، با درنظر گرفتن حساسیت اقلیم ترازمند ECS و پاسخ اقلیم گذرا (TCR) تعداد سی مدل از مدل های فاز ششم پروژه مقایسه مدل های جفت شده (CMIP6) گزینش و با تمرکز بر پراکنش فضایی داده ها و روند سالانه دما ارزیابی و درستی این مدل ها با داده های پنجاه و یک ایستگاه هواشناسی همدید برای دوره تاریخی (2014-1980) با استفاده از دو روش نمودار تیلور و نمودار جعبه ای بررسی شد. نتایج نشان داد بیشتر مدل های CMIP6 در بازتولید پراکنش فضایی دما کارایی مناسبی دارند؛ با این حال در متوسط پهنه ای کشور، 73 درصد از مدل های مورد بررسی دمای کشور را کمتر از داده های ایستگاهی برآورد کرده اند. به طورکلی بیش از 56 درصد از مدل های مورد بررسی، همبستگی بیشتر از 5/0 را در مقایسه با داده های ایستگاهی در متوسط پهنه ای دمای ایران نشان دادند. چهار مدل CanESM5، INM-CM5-0، TaiESM1 و UKESM1-0-LL بیشترین کارایی را در برآورد دمای ایران داشتند. روند سالانه دما در متوسط پهنه ای کشور که با آزمون من- کندال تصحیح شده بررسی شد، نشان داد روند دمای مدل های CMIP6 همگام با داده های مشاهداتی برای تمامی مدل ها افزایشی است. بیشتر مدل های CMIP6 در دوره تاریخی آهنگ گرمایش بیشتری را شبیه سازی کرده اند که با داده های ایستگاهی تفاوت دارد. این تفاوت ها را نمی توان با وردایی درونی اقلیم (ICV) توضیح داد. مدل هایی با حساسیت اقلیم ترازمند بیشتر، آهنگ بیشتری از گرمایش را ایجاد کرده اند؛ برای نمونه مدل هایی همانند CanESM5 و UKESM1-0-LL که بیشینه روند را نشان داده اند، بیشترین ECS و TCR را در بین مدل ها داشته اند.