ارزیابی سرمایه اجتماعی در بین کشاورزان شهرستان ارومیه و تاثیر آن بر تمایلات رفتاری طرفدار محیط زیست آن ها
مفهوم سرمایه اجتماعی بعد از مطرح شدن موضوع توسعه پایدار در دهه های پایانی قرن بیستم از طرف صاحب نظران مطرح شد. مفهوم محوری سرمایه اجتماعی این است که تعاملات اجتماعی باعث ایجاد شبکه های اجتماعی، تقویت اعتماد، شکل گیری ارزش ها، حمایت از هنجارها و فرهنگ و ایجاد اجتماع می شود. سرمایه اجتماعی و مولفه های آن بسیاری از دیدگاه ها، نگرش ها و رفتارهای حفاظت محیط زیست افراد را تحت تاثیر قرار می دهند. رفتار حفاظت از محیط زیست را رفتار طرفدار محیط زیست نیز می نامند. هدف این پژوهش سنجش میزان سرمایه اجتماعی کشاورزان و تاثیر آن در تمایلات رفتاری طرفدار محیط زیست (ترطم) آن ها می باشد.
این تحقیق با دیدمان کمی و روش پیمایش انجام شده است. جامعه آماری شامل کلیه کشاورزان شهرستان ارومیه بود که تعداد 184 نفر از آن ها به روش نمونه گیری تصادفی انتخاب شدند. ابزار پژوهش پرسشنامه محقق ساخته بود که روایی آن توسط 4 نفر از اساتید مرتبط دانشگاه ارومیه و پایایی آن با ضریب کرونباخ آلفا (75/0 تا 83/) مورد تایید قرار گرفت. داده های میدانی با روش مصاحبه جمع آوری و با نرم افزار SPSSversion26 و با بهره گیری از آزمون مقایسه میانگین تک نمونه ای و دو نمونه t، مدل سازی رگرسیونی و تحلیل مسیر تحلیل شد.
یافته ها نشان داد که میزان سرمایه اجتماعی در بین کشاورزان کمتر از متوسط است. نتایج مولفه های سرمایه اجتماعی هم نشان داد که اعتماد به جامعه درونی، انسجام اجتماعی، مشارکت و تعامل با جامعه درونی (شبکه روابط داخلی) به طور معنی داری بالاتر از میانگین اما اعتماد به جامعه بیرونی، اعتماد به نهادها (بخش دولتی، مدنی و خصوصی) و تعامل روستاییان با جامعه بیرونی (شبکه روابط خارجی) به طور معنی داری پایین تر از میانگین است. اکثریت قریب به اتفاق (95 درصد) کشاورزان تمایلات رفتاری مخرب محیط زیست دارند. متغیرهای اعتماد به نهادهای اجتماعی، شبکه روابط بیرونی، سطح تحصیلات کشاورزان و فرزندان آن ها و میزان بهره مندی از نشریات ترویجی و اینترنت رابطه مثبت معنی دار و متغیرهای سن و تعداد فرزندان رابطه منفی معنی داری با ترطم دارند. به علاوه سطح ترطم در بین کشاورزان شهری و دارای شغل غیر کشاورزی از کشاورزان روستایی و با شغل اصلی کشاورزی بیشتر است. متغیرهای شبکه روابط بیرونی و سطح تحصیلات کشاورزان و فرزندان آن ها در مجموع بیش از 15 درصد تغییرات ترطم کشاورزان را تبیین می کنند که دو متغیر سطح سواد کشاورزان و فرزندان آن ها نقش تعدیل کننده را بازی می کنند.
بحث:
بر اساس نتایج پیشنهاد می شود سازمان های دولتی مرتبط با بخش کشاورزی برای تقویت اعتماد و سرمایه اجتماعی، شفافیت و پاسخگویی و مبارزه با فساد را در اولویت کاری خود قرار دهند. دولت با سیاست گذاری و ایجاد بازار مناسب برای محصولات ارگانیک و تدوین سازوکارهای مناسب، رفتار کشاورزان را به سمت رفتارهای طرفدار محیط زیست سوق دهند. هم زمان دست اندرکاران بخش آموزش ترویج سعی نمایند با کانال های ترویجی که در اختیار دارند اطلاع رسانی و آموزش های بیشتری را به ویژه برای کشاورزان مسن ارایه نمایند و این قشر را به فراموشی نسپارند؛ چرا که بیشتر کشاورزان جزء کشاورزان معیشتی و خرده پا و سنتی هستند و آموزش ترویجی باید به این قشر در اولویت باشد. بالاخره توسعه منابع انسانی در نواحی روستایی با سرعت بیشتری ادامه پیدا کند تا با ارتقاء سطح تحصیلات کشاورزان، رفتارهای آن ها به سمت رفتارهای محیط زیست پسند سوق پیدا کند.
پرداخت حق اشتراک به معنای پذیرش "شرایط خدمات" پایگاه مگیران از سوی شماست.
اگر عضو مگیران هستید:
اگر مقاله ای از شما در مگیران نمایه شده، برای استفاده از اعتبار اهدایی سامانه نویسندگان با ایمیل منتشرشده ثبت نام کنید. ثبت نام
- حق عضویت دریافتی صرف حمایت از نشریات عضو و نگهداری، تکمیل و توسعه مگیران میشود.
- پرداخت حق اشتراک و دانلود مقالات اجازه بازنشر آن در سایر رسانههای چاپی و دیجیتال را به کاربر نمیدهد.