واکنش نخود (Cicer arietinum) دیم تحت اثر تلقیح با قارچ میکوریزا، ترکیبات ضدتعرق و تنظیم کننده رشد در شرایط آب و هوایی کامیاران

کمبود آب مهم ترین عامل کاهش عملکرد نخود دیم به شمار می رود. بنابراین افزایش دسترسی به منابع آب موجود و افزایش بهره وری مصرف آب از طریق به کارگیری میکروارگانیسم های بهبود دهنده افزایش جذب آب مانند میکوریزا و ترکیبات کاهش دهنده تعرق مانند کیتوزان و همچنین تنظیم کننده رشد سایکوسل بسیار حایز اهمیت است. این آزمایش در مجاورت سایت هواشناسی ورمهنگ کامیاران واقع در شمال غرب ایران طی دو سال زراعی 96-1394 صورت گرفت. آزمایش به صورت اسپلیت پلات-فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار انجام شد. در این مطالعه فاکتور اصلی شامل تلقیح میکوریزا (عدم تلقیح: کنترل و تلقیح با استفاده از قارچ Glomus intraradices) و فاکتور فرعی شامل کاربرد کیتوزان (صفر، 5/0 و یک گرم در لیتر) و کاربرد سایکوسل (صفر، 5/0 و یک گرم در لیتر) بودند. 10 روز پس از محلول پاشی سایکوسل و کیتوزان (60 روز پس از کاشت)، صفات فیزیولوژیکی از قبیل: رنگیزه های فتوسنتزی شامل کلروفیل a،  bو کاروتنویید، محتوای نسبی آب برگ، دمای کانوپی، پرولین برگ، آنزیم پراکسیداز و همچنین در مرحله رسیدگی کامل، عملکرد دانه اندازه گیری گردید. نتایج نشان داد که صفات محتوی نسبی رطوبت برگ، کلروفیل a، b، پرولین، پراکسیداز و عملکرد دانه تحت اثر برخی از تیمارهای آزمایشی و برهم کنش آن ها اختلاف معنی داری در سطح پنج و یک درصد نشان دادند. به طوری که کلروفیل a در سال اول و کلروفیل b در سال دوم تحت اثر برهم کنش میکوریزا × کیتوزان × سایکوسل افزایش معنی داری نشان دادند. محتوی نسبی آب تحت اثر سایکوسل در سال اول و تحت اثر تلقیح با میکوریزا در سال دوم افزایش معنی داری یافت. تلقیح با میکوریزا در سال دوم ضمن کاهش دمای کانوپی، میزان پرولین را به میزان 07/21 درصد افزایش داد. محلو ل پاشی با سایکوسل نیز میزان پراکسیداز را در سال دوم به میزان 43/13 درصد کاهش داد ولی تحت اثر برهم کنش میکوریزا × کیتوسان × سال میزان پراکسیداز در طی هر دو سال زراعی افزایش حاصل نمود. در نهایت در سال اول عملکرد دانه تحت اثر برهمکنش تلقیح میکوریزا × سایکوسل (یک گرم در لیتر) در مقایسه با شاهد 05/24 درصد افزایش یافت. بر اساس نتایج این آزمایش کاربرد قارچ میکوریزای گلوموس اینترارادیسس قبل از کاشت و محلو ل پاشی سایکوسل به میزان یک گرم در لیتر در مرحله قبل از گل دهی نخود دیم در منطقه کامیاران توصیه می گردد.